Zakup węgla po wprowadzeniu akcyzy

Interpelacja:

Szanowny Panie Ministrze!

Opodatkowanie wyrobów akcyzowych: węgla kamiennego, węgla brunatnego i koksu, określanych terminem „wyroby węglowe”, reguluje ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626, z późn. zm.). Z akcyzy zwolniony jest węgiel m.in. dla gospodarstw domowych, dla działalności rolniczej oraz dla niektórych instytucji. Podstawą opodatkowania wyrobów węglowych jest ich wartość opałowa wyrażona w gigadżulach i wynosi 1,28 zł/1 GJ. Do celów poboru akcyzy zostały ustalone wartości opałowe dla poszczególnych rodzajów wyrobów węglowych, np. 23,8 GJ/1000 kg dla węgla, czyli ok. 31 zł.

Na podstawie przepisów rozporządzenia ministra finansów z 19 grudnia 2011 r. (Dz. U. Nr 292) obowiązujących od 2 stycznia 2012 r., ilekroć przemieszcza się wyroby węglowe zwolnione z akcyzy, warunkiem zwolnienia jest wystawienie dokumentu dostawy. Zapisy powyższego rozporządzenia budzą jednak problemy interpretacyjne, a niewłaściwe udokumentowanie przemieszczenia może prowadzić do zaległości w podatku akcyzowym. Jeżeli uczestnicy obrotu źle wskażą podmiot odpowiedzialny za wystawienie dokumentu dostawy, organy podatkowe mogą uznać, że doszło do naruszenia warunków zwolnienia.

Nie ma problemu, gdy węgiel kupuje w kopalni (lub odbiera deputat) bezpośrednio końcowy nabywca. Jeżeli natomiast robi to w jego imieniu pośrednik (np. osoba posiadająca transport), wówczas sprzedaż jest już obciążona akcyzą, pomimo że świadczy jedynie usługi w zakresie transportu do odbiorcy indywidualnego. Aby uniknąć akcyzy, musi zostać przygotowane oświadczenie nabywcy i potwierdzenie, że węgiel faktycznie do niego dotarł. Ponadto sprzedawcy węgla narzekają, że brakuje odpowiednich wzorów formularzy - oświadczeń oraz wzoru dokumentu transportu towaru. W świetle nowych przepisów osoby nieprowadzące sprzedaży węgla, a jedynie służące jego transportem nie mają możliwości, bez upoważnienia potwierdzonego notarialnie, występowania w imieniu nabywców, co powoduje, że większość formalności kupujący załatwia osobiście na kopalni. W przypadku ludzi starszych i nieposiadających środków lokomocji stanowi to znaczne utrudnienie.

Wprowadzona z początkiem stycznia akcyza, a w szczególności późne opublikowanie rozporządzenia spowodowało chaos informacyjny w spółkach węglowych oraz na rynku sprzedaży węgla. W Katowickim Holdingu Węglowym do końca stycznia wstrzymano wydawanie deputatów węglowych dla górników. Kompania Węglowa wydaje deputaty, ale żąda specjalnych oświadczeń od ich odbiorców, często muszą być potwierdzone notarialnie. Problemów natomiast nie ma w Jastrzębskiej Spółce Węglowej, która specjalizuje się w węglu koksowym dla odbiorców przemysłowych. Sprzedaż węgla do celów energetycznych jest prowadzona w bardzo niewielkim zakresie, natomiast deputat węglowy od tego roku wydawany jest górnikom nie w naturze, lecz wyłącznie w formie ekwiwalentu pieniężnego.

W związku z powyższym, mam do Pana Ministra następujące pytania:

1. Jakie procedury należy zachować w obecnie obowiązującym systemie prawnym, aby prawidłowo następowała sprzedaż węgla bez akcyzy dla gospodarstw domowych?

2. Czy ministerstwo rozważa zmianę sposobu poboru akcyzy?

3. W jaki sposób może dojść do uproszczenia procedur zakupu węgla bez akcyzy przez odbiorcę indywidualnego?

4. Czy znane są ministerstwu rozwiązania zastosowane przez Niemcy i Czechy, a realizujące te same wymogi unijne?

5. Jakie były przyczyny wprowadzenia regulacji, zgodnie z którą akcyza ma być pobierana nie od producentów czy importerów węgla, ale jego sprzedawców?

Z wyrazami szacunku

Poseł Marek Krząkała

Odpowiedź na interpelację:

Szanowna Pani Marszałek!

W odpowiedzi na pismo nr SPS-023-1188/12 z dnia 27 stycznia 2012 r., dotyczące interpelacji posła pana Marka Krząkały w sprawie uproszczenia przepisów dotyczących zakupu węgla kamiennego bez akcyzy, odnosząc się do poszczególnych pytań pana posła uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Ad 1. Zgodnie z ustawą z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626, z późn. zm.) zużycie wyrobów węglowych do celów opałowych przez gospodarstwo domowe jest zwolnione od akcyzy. Sprzedaży wyrobów węglowych dla gospodarstw domowych mogą dokonywać producenci (np. kopalnie), importerzy, podmioty nabywające wyroby węglowe wewnątrzwspólnotowo oraz pośrednicy. Sprzedaż wyrobów węglowych na terytorium kraju podmiotowi korzystającemu ze zwolnienia od akcyzy, np. osobie prowadzącej gospodarstwo domowe, jest również zwolniona od akcyzy, pod warunkiem że podmiot sprzedający te wyroby posiada status pośredniczącego podmiotu węglowego, a do przemieszczanych wyrobów węglowych zostanie dołączony dokument dostawy wystawiony przez ten podmiot.

W oparciu o informacje przekazane przez podmiot nabywający wyroby węglowe bez akcyzy pośredniczący podmiot węglowy określa w dokumencie dostawy m.in. przeznaczenie wyrobów węglowych uprawniające do korzystania ze zwolnienia od akcyzy. Podpis podmiotu nabywającego wyroby węglowe złożony na tym dokumencie potwierdzający ich odbiór stanowi jednocześnie potwierdzenie przeznaczenia wyrobów węglowych określonego w dokumencie dostawy. W związku powyższym składanie odrębnych oświadczeń w tym zakresie jest nieuzasadnione i nie znajduje podstaw w przepisach ustawy o podatku akcyzowym.

Należy dodać, że uzyskanie statusu pośredniczącego podmiotu węglowego wymaga jedynie pisemnego powiadomienia właściwego naczelnika urzędu celnego o zamiarze rozpoczęcia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy.

W świetle przepisów ustawy o podatku akcyzowym osoba prowa...