Kasy fiskalne w schroniskach młodzieżowych

ODPOWIEDŹ

Należy ustalić czy Zespół Szkół na dzień 31 grudnia 2016 roku mógł korzystać ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących. Jeśli do tego dnia zwolnienie zostało utracone i powstanie obowiązek rozpoczęcia ewidencjonowania obrotu w 2017 roku a kasy fiskalne zostaną zainstalowane w obowiązującym terminie to po spełnieniu pozostałych warunków jednostka samorządu może odliczyć ulgę z tytułu ich zakupu. Wpłaty za pobyt w schroniskach podlegają opodatkowaniu stawką podatku w wysokości 8%, a ponoszone na utrzymanie tych schronisk zakupy dają prawo do odliczenia VAT.

UZASADNIENIE

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 111 ust. 1 ustawy o podatku VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł (art. 111 ust.4). Zatem, odliczenie przysługuje tylko przy zakupie kas w związku z wypełnieniem powstającego po raz pierwszy obowiązku ewidencjonowania u danego podatnika, ponieważ stanowi o ulgach przysługujących przy zakupie kas rejestrujących zgłoszonych na dzień powstania obowiązku ewidencjonowania.

Zatem, jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy fiskalnej jest status odbiorcy dokonywanych przez  podatnika świadczeń. Obowiązek ten dotyczy także sytuacji, gdy czynności sprzedaży/świadczenia usług są zwolnione od podatku lub wykonuje je  podatnik  zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o podatku VAT.

W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2016 roku, zagadnienie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących regulowało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zwolnienia z obowiązku instalowania kas rejestrujących zostały określone w §2 oraz §3 ww. rozporządzenia i wskazują na dwojakiego rodzaju zwolnienie tj.:

• dla określonych grup  podatników (zwolnienie podmiotowe),

• dla konkretnych czynności (zwolnienie przedmiotowe). 

Stosownie do zapisu § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia - do końca 2016 roku zwolnienie   dotyczyło podatników, u których obrót na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł, a w przypadku  podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz w/w osób, jeżeli kwota obrotu z tego tytułu nie przekroczyła, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20.000 zł. Takie zwolnienie jest zwolnieniem podmiotowym, ponieważ dotyczy podmiotu.

Zwolnieni byli również do dnia 31.12.2016 roku - na podstawie zapisu § 3 ust. 1 pkt 3 podatnicy, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi zwolnione z obowiązku ewidencjonowania, wymienione w części I załącznika do rozporządzenia, w przypadku gdy udział obrotu z tytułu czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania, wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia, w całkowitym obrocie podatnika realizowanym na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, zwany „udziałem procentowym obrotu”, był w poprzednim roku podatkowym wyższy niż 80% (jest to zwolnienie podmiotowo – przedmiotowe).

Z kolei stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia - z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 roku zwolnione były również czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia. Takie zwolnienie jest zwolnieniem przedmiotowym, ponieważ dotyczy niektórych czynności wykonywanych przez podatnika.

W poz. 38 tego załącznika wymieniono świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy  podatnika lub na rachunek  podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła. 

Zespół Szkół nie mógł jednak korzystać z tego zwolnienia, gdyż nie został spełniony podstawowy jego warunek, a mianowicie wpłaty nie były dokonywane wyłącznie na rachunek bankowy.

Według opisu Zespół Szkół świadczy usługi klasyfikowane w PKWiU jako 55.20.11.0  tj. „Usługi świadczone przez schroniska młodzieżowe oraz chaty lub domki”, które nie podlegają zwolnieniu z obowiązku ewidencjonowania na podstawie zapisu §2 ust.1 rozporządzenia. Zwolnieniu na podstawie tego przepisu w powiązaniu z poz. 20 części I załącznika podlegają pozostałe usługi obiektów noclegowych turystycznych i miejsc krótkotrwałego zakwaterowania bez obsługi i dotyczące wyłącznie usług świadczonych przez obozowiska dla dzieci (PKWiU ex 55.20.19.0), zatem aby ustalić termin rozpoczęcia stosowania kasy rejestrującej należało brać pod uwagę limit obrotów w kwocie 20.000 zł (ewentualnie liczony w proporcji, jeśli świadczenie tych usług rozpoczęto po raz pierwszy w trakcie 2016 roku).

Dla ustalenia możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego do kwoty obrotu w wys. 20.000 zł nie wyłącza się sprzedaży/świadczenia usług, które na mocy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, jako wymienione w załączniku do rozporządzenia zostały przedmiotowo zwolnione z obowiązku ewidencjonowania. W pytaniu nie wskazano czy Zespół Szkół oprócz usług świadczonych w schroniskach świadczy jeszcze inne usługi na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej – w szczególności usług zwolnionych wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia. W takim przypadku zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania mogłoby przysługiwać w całości (również w stosunku do usług świadczonych w schroniskach), ale tylko w przypadku gdyby udział procentowy usług zwolnionych stanowiłby ponad 80% w stosunku do całkowitego obrotu uzyskanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przez Zespól Szkół.

Jeżeli jednak takie okoliczności nie zaistniały i suma wpłat przekroczyła kwotę 20.000zł, to jednostka utraciła zwolnienie podmiotowe w 2016 roku I jeśli nie może korzystać ze zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego to w tym przypadku obowiązek stosowania kasy fiskalnej powstał stosownie do zapisu § 5 ust. 1 rozporządzenia po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu przekroczenia tego obrotu w 2016 roku.

Z dniem 1 stycznia 2017 roku obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16 grudnia 2016 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Na mocy tego rozporządzenia, w myśl zapisu § 3 ust. 1 pkt 1 do końca 2017 roku zwolnieni są podatnicy, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz tych osób, jeżeli obrót ten nie przekroczył, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20.000 zł.

W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, traci ono moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczył obrót realizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w kwocie 20 000 zł. (§ 5 ust. 1 rozporządzenia).

Jednocześnie zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania nie później niż do końca 2017r. jednostki samorządu terytorialnego w zakresie czynności wykonywanych przez ich jednostki organizacyjne, które na dzień 31 grudnia 2016 r. korzystały ze zwolnienia o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego, albo jeżeli ich jednostki organizacyjne w dniu poprzedzającym dzień podjęcia wspólnego rozliczania z jednostką samorządu terytorialnego korzystały ze zwolnienia z takiego obowiązku.

Jeżeli Zespół Szkół w 2016 roku przekroczył kwotę obrotu w wysokości 20.000 zł z tytułu świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych prowadząc schronisko młodzieżowe to jednostka samorządu terytorialnego, która na mocy ustawy jest obowiązana do podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi...