Prawa i obowiązki podatnika

PRAWA

Prawo do zwrotu nadpłaty podatku

Nadpłata powstaje w sytuacji, gdy zapłacisz podatek nienależny (tzn. zapłacisz podatek, pomimo że nie ciążył na Tobie obowiązek jego zapłaty) lub w wysokości wyższej niż powinieneś zapłacić. Z nadpłatą mamy również do czynienia, jeżeli płatnik (tj. pośrednik w rozliczeniu podatku, najczęściej pracodawca lub organ rentowy) pobrał podatek nienależny lub pobrał go w wysokości wyższej od należnej. W tych sytuacjach masz prawo złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Nadpłata, wraz z jej oprocentowaniem, podlega zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych, wraz z odsetkami za zwłokę, oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlega zwrotowi z urzędu, chyba że złożysz wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych. W sytuacji, gdy nie jesteś obowiązany do posiadania rachunku bankowego, zwrot nadpłaty następuje w gotówce, tj. w kasie lub przekazem pocztowym. Jeżeli chcesz zwrotu nadpłaty na rachunek bankowy, złóż w urzędzie skarbowym formularz NIP-3 (lub NIP-1), wskazując numer rachunku bankowego. Żądając zwrotu przekazem pocztowym musisz wiedzieć, że nadpłata pomniejszana jest o koszty jej zwrotu.

W przypadku niedotrzymania przez organ podatkowy terminu zwrotu nadpłaty przysługuje oprocentowanie w wysokości równej wysokości odsetek za zwłokę, pobieranych od zaległości podatkowych.

Prawo do korekty deklaracji (zeznania)

Jeżeli przy sporządzaniu deklaracji (zeznania) popełniłeś błąd dotyczący określenia wysokości zobowiązania podatkowego, wysokości kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku oraz innych danych zawartych w ich treści — masz prawo poprawić ten błąd składając korektę deklaracji (zeznania). Prawo do korekty ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej (w zakresie zobowiązań podatkowych, których dotyczy postępowanie lub kontrola).

Skorygowanie deklaracji (zeznania) następuje przez złożenie korygującej deklaracji (zeznania) wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty. Pamiętaj, żeby zapłacić zaległy podatek lub zwrócić nadpłatę (którą nienależnie wykazałeś i otrzymałeś jej zwrot) — wraz z odsetkami. Jeżeli w wyniku korekty deklaracji zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, nadpłaty, zwrotu podatku lub wysokości straty nie będzie przekraczała 1000 zł, to w przypadku błędów rachunkowych i oczywistych omyłek, korekty deklaracji dokona za Ciebie organ podatkowy.

Uwierzytelnioną kopię korekty otrzymasz celem jej akceptacji – z prawem wniesienia sprzeciwu. Jeśli nie wniesiesz sprzeciwu, to taka korekta wywołuje skutki prawne, jak korekta złożona przez Ciebie. W przypadku, gdy złożysz prawnie skuteczną korektę deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty (z wyjątkiem korekt składanych w związku z kontrolą podatkową lub czynnościami sprawdzającymi) i zapłacisz w całości, w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, zaległość podatkową, możesz zastosować obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości podstawowej stawki odsetek za zwłokę.

Prawo do żądania zaświadczenia

Jeżeli określony przepis prawa wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego, lub posiadasz interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego, możesz żądać wydania przez organ podatkowy zaświadczenia (np. zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach).

Zaświadczenie powinno być wydane nie później niż w terminie 7 dni. Organ podatkowy może wydać zaświadczenie jedynie w granicach Twojego żądania.

Prawo do ochrony twoich danych

Wiedz, że indywidualne dane zawarte w deklaracjach podatkowych oraz we wszelkich innych dokumentach i informacjach składanych do organu podatkowego, a także dane wynikające z akt spraw podatkowych, objęte są tajemnicą skarbową. Bezprawne ujawnienie tych informacji podlega odpowiedzialności karnej.

Prawo do ulg w spłacie zobowiązań podatkowych

W przypadku, gdy rozliczasz się za pośrednictwem płatnika, czyli uzyskujesz dochody ze stosunku pracy, emerytury, renty itp., możesz wystąpić do organu podatkowego z wnioskiem o zwolnienie płatnika (pracodawca, ZUS) z obowiązku pobrania podatku. Składając taki wniosek, musisz wykazać, że pobranie podatku zagraża Twoim ważnym interesom, a w szczególności Twojej egzystencji lub uprawdopodobnić, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy. Jeżeli sam wpłacasz zaliczki na podatek, organ podatkowy — na Twój wniosek — może również ograniczyć pobór zaliczek na podatek. Musisz jednak uprawdopodobnić, że zaliczki, obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych, byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy. Jeśli przemawia za tym Twój ważny interes lub interes publiczny, możesz również zwrócić się do organu podatkowego z wnioskiem:

• o odroczenie terminu płatności podatku lub zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,

• o rozłożenie na raty zapłaty podatku ku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,

• o umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej (jest to opłata ustalana za korzystanie z układu ratalnego lub odroczenia).

Ulgi te przyznawane są wyjątkowo, tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą – to pełen katalog dopuszczalnych przeznaczeń pomocy udzielanej przez organ podatkowy znajdziesz w przepisach ustawy – Ordynacja podatkowa.

Prawo do pisemnej interpretacji

Jeżeli masz wątpliwości, jak zastosować przepisy prawa podatkowego w Twojej indywidualnej sprawie, możesz zwrócić się z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji (interpretacji indywidualnej). Pisemnej interpretacji przepisów dokonują w imieniu Ministra Finansów Dyrektorzy Izb Skarbowych w Bydgoszczy, Katowicach, Łodzi, Poznaniu i Warszawie. Przed wysłaniem wniosku sprawdź, który dyrektor izby skarbowej jest właściwy według Twojego miejsca zamieszkania lub adresu siedziby. Występując z takim zapytaniem, jesteś obowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Z zapytaniem nie możesz się zwrócić, jeżeli:

• przedstawione elementy stanu faktycznego, są w dniu złożenia wniosku o interpretację przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej,

• gdy w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej.

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. W przypadku wystąpienia w jednym wniosku kilku odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Jeżeli zapłacona przez Ciebie opłata jest nienależna, to wówczas zwrot nienależnej opłaty nastąpi nie później niż w terminie 7 dni od dnia zakończenia postępowania w sprawie wydania interpretacji.

Indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku przez upoważnionego dyrektora izby skarbowej.

Prawo do ustanowienia pełnomocnika do podpisania zeznania (deklaracji)

Możesz ustanowić pełnomocnika do podpisania Twojego zeznania (deklaracji). Podpisanie deklaracji przez pełnomocnika zwalnia Cię z obowiązku podpisania tej deklaracji (jeżeli odrębne ustawy nie stanowią inaczej).

PRAWA W TOKU PROCEDUR PODATKOWYCH

Prawo do czynnego udziału w postępowaniu podatkowym

Masz prawo czynnie uczestniczyć, osobiścielub za pośrednictwem pełnomocnika, w każdej czynności prowadzonego wobec Ciebie postępowania podatkowego, niezależnie od tego czy prowadzi je organ pierwszej instancji, czy też drugiej instancji. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania.

Jesteś zatem uprawniony do wglądu w akta sprawy w lokalu organu podatkowego, w obecności pracownika tego organu, oraz do sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Ponadto masz prawo żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów. Przed wydaniem decyzji masz prawo wypowiedzenia się, co do zebranego w sprawie materiału dowodowego, w terminie 7 dni od doręczenia zawiadomienia organu podatkowego.

Prawo do terminowego załatwienia sprawy przez urząd

Masz prawo oczekiwać, że Twoja sprawa zostanie załatwiona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawa szczególnie skomplikowana — nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy. Jeżeli złożyłeś wniosek o przeprowadzenie rozprawy albo rozprawę przeprowadzono z urzędu, załatwienie sprawy powinno nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie organ podatkowy obowiązany jest Cię zawiadomić, podać przyczyny niedotrzymania terminu i wskazać nowy termin załatwienia sprawy. Ponadto, w przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie lub w terminie wskazanym w zawiadomieniu, przysługuje Ci prawo złożenia ponaglenia do organu podatkowego wyższego stopnia lub do Ministra Finansów, jeżeli sprawa nie została załatwiona przez izbę skarbową.

Prawo do przywrócenia terminów procesowych

W sytuacji gdy nie dotrzymasz terminu procesowego, określonego do dokonania czynności (np. do wniesienia odwołania, zażalenia), masz prawo wystąpienia do właściwego organu podatkowego z wnioskiem o jego przywrócenie. Organ podatkowy obowiązany jest przywrócić termin, jeżeli łącznie spełnisz następujące warunki:

• uprawdopodobnisz, że uchybienie terminu nastąpiło bez Twojej winy,

• złożysz wniosek o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi,

• jednocześnie z wniesieniem wniosku dopełnisz czynności, dla której był określony termin.

Prawo do zaskarżenia decyzji

Masz zagwarantowane prawo wniesienia odwołania od decyzji organu podatkowego wydanej w pierwszej instancji, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, o czym zostaniesz pouczony w decyzji. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję. Odwołanie powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres Twojego żądania, będącego przedmiotem odwołania, oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie. Na Twój uzasadniony wniosek organ odwoławczy może przeprowadzić rozprawę, na której możesz składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, zgłaszać swoje propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie. Jeżeli już wniosłeś odwołanie, możesz je wycofać, w każdym stadium toczącego się postępowania odwoławczego, do momentu wydania decyzji przez organ odwoławczy. Jednakże organ odwoławczy może odmówić uwzględnienia wniosku o wycofanie odwołania, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo pozost...