Rozliczenie podatku w systemie odwrotnego obciążenia

ODPOWIEDŹ

W art.17 ust.1 pkt 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług ustawodawca przewidział mechanizm odwrotnego obciążenia w sytuacji handlu niektórymi towarami. Zgodnie z tym przepisem podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• dokonującym ich dostawy jest podatnik w rozumieniu ustawy (czyli podmiot prowadzący działalność gospodarczą), u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku;

• nabywcą jest podatnik (czyli podmiot prowadzący działalność gospodarczą). Od 1 lipca 2015 dodatkowym warunkiem jest to, żeby odbiorca był czynnym podatnikiem VAT;

• dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 (czyli zwolnieniem przewidzianym dla towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od VAT, w stosunku do których nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku). Od 1 lipca 2015 dostawa nie będzie również mogła być objęta zwolnieniem przewidzianym w art.122 ustawy dla złota inwestycyjnego.

Mechanizm odwrotnego obciążenia polega na tym, że zobowiązanym do rozpoznania obowiązku podatkowego z tytułu dokonanych zakupów jest nabywca towarów, a dostawca nie rozlicza należnego podatku i wystawia fakturę bez VAT, ale z adnotacją „odwrotne obciążenie”.

Obowiązek podatkowy dla odbiorcy towaru opodatkowanego przy zastosowaniu mechanizmu odwrotnego obciążenia powstaje na zasadach ogólnych – z chwilą dokonania dostawy towarów (art.19a ust.1 ustawy o VAT). Przy dostawach o charakterze ciągłym, dla których ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, obowiązek podatkowy powstaje z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia. W przypadku dostawy ciągłej, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, obowiązek podatkowy powstaje z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia (art.19a ust.3 i 4 ustawy o VAT). W przypadku, gdy przed dokonaniem dostawy towaru dostawca otrzyma całość lub część zapłaty (np. przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania, w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Przykład 1

Czynny podatnik VAT kupił miedziane druty od innego czynnego podatnika VAT. Dostawa towaru nastąpiła 15 czerwca 2015 roku, dostawca wystawił fakturę 1 lipca. Odbiorca towaru powinien rozpoznać obowiązek podatkowy z tytułu dokonanego zakupu w rozliczeniu za miesiąc, w którym została dokonana dostawa, czyli za czerwiec 2015.

Przykład 2

Czynny podatnik VAT kupił od innego czynnego podatnika surowce wtórne ze szkła. 15 czerwca 2015 roku wpłacił zaliczkę 50% na poczet dostawy. Towar odbierze 2 lipca. Obowiązek podatkowy z tytułu wpłaconej zaliczki (50% wartości dostawy) powstał 15 czerwca. Obowiązek z tytułu pozostałej wartości dostawy powstanie 2 lipca 2015.

Podatek należny z tytułu zakupu towarów, dla których podatnikiem jest nabywca staje się równocześnie podatkiem naliczonym, pod warunkiem, że nabyte towary są wykorzystywane przez ich nowego właściciela do wykonywania czynności opodatkowanych VAT (art.86 ust.1 i ust.2 pkt 4 lit.b ustawy o podatku od towarów i usług). Należy pamiętać, że, jeżeli zakupy towarów opodatkowanych na zasadzie odwrotnego obciążenia służą zarówno wykonywaniu czynności opodatkowanych VAT jak i zwolnionych od podatku, nabywcy przysługuje jedynie częściowe prawo do odliczenia podatku, a kwota przysługująca do odliczenia jest kalkulowana za pomocą proporcji obliczonej na...