Umorzenie czynszu najmu a prawo do obniżenia podstawy opodatkowania

ODPOWIEDŹ

 Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Czynności te podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy kontrahent zapłacił za nie należność. W omawianym przypadku wykonali Państwo usługę i są Państwo zobowiązani do jej opodatkowania.

Natomiast z treści art.29 ust.1 ustawy o VAT wynika, że podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Jednocześnie art.29 ust.4 ustawy stanowi, że podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont).

W przedstawionej sytuacji prawidłowo zostały wystawione faktury i odprowadzony podatek VAT. Jednak kontrahent nie uregulował należności. Państwa celem jest umorzenie zaległości i odzyskanie podatku VAT, jednak musi się to odbyć zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług. Możecie Państwo rozważyć umorzenie czynszu i uznanie, że jest to rabat w rozumieniu art. 29 ust. 4 ustawy o VAT oraz zmniejszenie podstawy opodatkowania poprzez wystawienie faktur korygujących. Prawidłowość takiego rozwiązania potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie, który w wyroku o sygnaturze I SA/Rz 4/07 z 3 kwietnia 2007 roku wskazał, że “jedną z kardynalnych i immanentnych cech podatku od towarów i usług jest zasada neutralności oraz zasada, że w ostatecznym rozrachunku ciężar podatku od towarów i usług ponosi konsument”. Sąd uznał, iż jeśli wolą nie tylko dłużnika, ale i wierzyciela jest akceptacja dla redukcji wierzytelności, to w konsekwencji prowadzi to do szeroko rozumianego upustu czy też rabatu.

Chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę na fakt, że organa podatkowe nie w pełni popierają powyższe stanowisko Sądu Administracyjnego. W interpretacji nr IBPP2/443-938/08/BM z 18 grudnia 2008 roku Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stanął na stanowisku, że umorzenie długu nie jest rabatem w rozumieniu art. 29 ust.4 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie jest też opustem, bonifikatą lub skontem, o których mowa w tym przepisie. Organ podatkowy uznał także, iż każda kwota należna z tytułu wykonanej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest obrotem, niezależnie od tego, czy została faktycznie otrzymana, w tym także na skutek umownego umorzenia.

Warto również wziąć pod uwagę ryzyko tego, że w razie całkowitego umorzenia czynszu i wystawienia faktur korygujących na minus na całą wartość najmu może wystąpić obowiązek opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług. Wprawdzie obowiązek opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług powstaje w przypadku świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza (art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT), ale uznanie czy wyświadczone usługi są związane z Państwa działalnością, czy też wyświadczone do innych celów może stać się przedmiotem sporu z organem podatkowym.

Zamiast umorzenia należności za czynsz możecie Państwo rozważyć również obniżenie kontrahentowi ceny za czynsz za luty i marzec. Jeśli podpisali Państwo umowę na wynajem, można sporządzić aneks do umowy obniżający cenę. Wówczas podstawa opodatkowania ulegnie zmniejszeniu, przez co kwota podatku VAT będzie niższa. W tej sytuacji zasadne będzie wystawienie korekt do faktur dotyczących czynszu za luty i marzec.

Powyższy przypadek omawia art. 29 ust. 4a ustawy o VAT,...