167
Czy organ podatkowy może określić wartość obrotu na podstawie wartości rynkowej w sytuacji, gdy pracodawca odsprzedaje pracownikowi towar za częściową odpłatnością?
ODPOWIEDŹ
Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania jest obrót, obrotem natomiast jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Z przepisu tego wynika, iż na potrzeby opodatkowania VAT, dla określenia podstawy opodatkowania istotna jest kwota należna, a zatem kwota wynagrodzenia dowolnie ustalona przez strony umowy. Przepis ten nie stawia bowiem żadnych warunków czy ograniczeń dotyczących ustalania wysokości wynagrodzenia, a w konsekwencji wysokości podstawy opodatkowania. W szczególności, przepis ten nie wymaga ustalania wynagrodzenia na poziomie rynkowym. W rezultacie, każde ustalone przez strony wynagrodzenie, nawet jeśli odbiega od średnich cen na rynku, powinno być uznane, po pomniejszeniu go o kwotę należnego podatku, za obrót w rozumieniu ustawy o VAT.
Jednocześnie, zgodnie z art. 32 ust.1 pkt 1 ustawy, w przypadku, gdy między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą istnieje związek, o którym mowa w ust. 2 tego artykułu i ma on wpływ na ustalenie wynagrodzenia w wysokości niższej od wartości rynkowej, a nabywca towarów lub usług nie ma zgodnie z art. 86, 88 i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, organ podatkowy określa wysokość obrotu na podstawie wartości rynkowej pomniejszonej o kwotę podatku. Związek, o którym mowa w tym artykule istnieje, gdy między kontrahentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy. Związek ten istnieje także, gdy którakolwiek z wymienionych osób łączy funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów.
W opisanej w pytaniu sytuacji występują z pewnością powiązania wynikające ze stosunku pracy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, jednak, aby organ podatkowy mógł zastosować art. 32 ustawy o VAT muszą wystąpić łącznie wymienione w nim przesłanki, a mianowicie:
• wynagrodzenie jest niższe od wartości rynkowej,
• musi zaistnieć pomiędzy stronami związek opisany powyżej, który ma wpływ na ustalenie wynagrodzenia niższego niż rynkowy,
• nabywca towarów lub usług lub dokonujący dostawy towarów lub świadczący usługi nie mają pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, zgodnie z art. 86, 88 i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 ustawy o VAT.
Z powyższego wynika, iż ustawa odwołuje się wprost do przepisów (art. 86, 88, 90, 92 ust. 3 ustawy o VAT) określających prawo podatnika, a więc podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT. Do takich podmiotów nie zaliczają się pracownicy działający w ramach stosunku pracy łączącego ich z pracodawcą. Podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT pozostają poza zakresem uregulowań tej ustawy i przepisów do niej wykonawczych. W związku z tym ich prawo do odliczenia VAT nie może być oceniane przez pryzmat art. 86, 88, 90, 92 ust. 3 ustawy o VAT.
Podmiotom pozostającym w stosunku pracy z założenia nie przysługuje prawo do odliczenia VAT w zakresie wydatków ponoszonych a pozostających w związku z wykonywaną pracą. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż przepisy dotyczące szacowania obrotu przez organy podatkowe na...
