0
1170
Zgodnie z ustawą o systemie oświaty, szkoła może żądać od rodziców ucznia zwrotu kosztu zniszczonych, uszkodzonych lub niezwróconych podręczników lub materiałów edukacyjnych. Zwrot kosztu zakupu podręcznika lub materiału edukacyjnego zakupionego przez szkołę ze środków dotacji celowej stanowi dochód szkoły/jednostki samorządu terytorialnego. Czy opisane powyżej zdarzenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, a jeśli tak to wg jakiej stawki?
ODPOWIEDŹ
Zwrot kosztu zniszczonych, uszkodzonych lub niezwróconych podręczników lub materiałów edukacyjnych nie podlega opodatkowaniu VAT.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art.7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art.5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art.5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (art.8 ust. 1 ustawy o VAT).
Kwestie odszkodowań i kar umownych z tytułu niewywiązania się z warunków umowy regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (K.c.). Odszkodowanie jest zapłatą za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty.
Zgodnie z art. 361 K.c., co do zasady, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.
Podobnie kary umowne, stosowane na podstawie art. 483 § 1 K.c., nie stanowią zapłaty za usługę, lecz pełnią funkcję odszkodowawczą (sankcyjną). Zgodnie z tym przepisem można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Kara ta ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia. Zapłata tej kary nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.
Mając na uwadze powyższe, w przypadku gdy płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.
Zatem sama wypłata odszkodowania, podobnie jak i jego otrzymanie nie może być uznane za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Odszkodowanie nie zostało wymienione w ustawie jako czynność podlegająca VAT, otrzymane z tytułu odszkodowania pieniądze nie są towarem w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, a zatem przekazanie prawa do rozporządzania nimi nie stanowi dostawy towarów. Otrzymane z tytułu odszkodowania pieniądze są zadośćuczynieniem za szkodę, która została wyrządzona podmiotowi, lub za utracone korzyści i czynność taka nie może być uznana za świadczenie usługi.
EWIDENCJA W DEKLARACJACH: Czynności tej nie wykazuje się w deklaracji VAT.
Jan Falkowski
Podstawa prawna: art.5 ust.1 pkt 1, art.7 ust. 1, art.8 ust.1 ustawy o VAT.
