Interpelacja w sprawie problemów z rozliczeniem podatku VAT od projektów realizowanych w ramach wspólnego działania samorządów

Szanowny Panie Ministrze!

Samorządy coraz częściej decydują się na podjęcie wspólnych działań przy realizacji projektów inwestycyjnych, których zasięg terytorialny obejmuje kilka gmin, powiatów czy regionów. Zawierają wówczas umowy, które ustalają wzajemne relacje i uprawnienia, a jeden z partnerów wyznaczany jest na lidera, który w imieniu wszystkich uczestników firmuje wspólne działania. Poszczególni uczestnicy projektu przekazują środki finansowe – poprzez dotacje celowe udzielane przez partnerów liderowi – na realizację projektu w dotyczących ich częściach. Lider występuje też o pozyskanie zewnętrznego źródła finansowania. Całość wydatków koniecznych dla realizacji inwestycji fakturowana jest na lidera projektu. Po zakończeniu inwestycji jej efekty rzeczowe przekazywane są poszczególnym uczestniczącym samorządom – partnerom wedle ustalonych wcześniej w umowie zasad.

Samorządy współrealizujące inwestycje napotykają na problemy z rozliczeniem podatku od towarów i usług. Organy podatkowe uznają, że przekazanie efektów rzeczowych jest czynnością podlegającą opodatkowaniu. Przyjmują, że lider działa we własnym imieniu na rachunek partnerów, partnerzy nabywają prawo do efektów projektu dopiero po ich przekazaniu przez lidera, który otrzymuje wynagrodzenie w postaci wkładu finansowego partnerów.

W rzeczywistości jednak lider reprezentuje siebie i partnerów, w związku z czym nie nabywa, nie buduje ani nie organizuje na rachunek partnerów, ale tylko w ich imieniu. Środki finansowe – celowe dotacje przekazane przez partnerów liderowi – nie są odpłatnością za dostarczone w wyniku realizacji projektu rzeczy, lecz środkami umożliwiającymi realizacje wspólnego celu określonego w umowie partnerskiej. Efekty rzeczowe powstałe w trakcie realizacji projektu są od momentu ich powstania własnością poszczególnych partnerów. Przekazując partnerom efekty rzeczowe zakończonego projektu, lider jedynie rozlicza się z otrzymanych dotacji celowych, dlatego że odpowiada przed partnerami za właściwe ich wydatkowanie. Przekazanie to jest w tej sytuacji czynność techniczna, a nie odsprzedaż. Na brak czynności opodatkowanych w takich relacjach pomiędzy jednostkami samorządu wskazuje również konsorcjalny charakter umów pomiędzy liderem a partnerami.

W tej sprawie samorządy kierują do nas wiele pytań. Spotykają się bowiem z różnymi interpretacjami organów podatkowych, jak też i interpretacjami indywidualnymi kierowanymi do Ministerstwa Finansów. Czy jest możliwe – w przypadku inwestycji realizowanych w ramach wspólnego działania samorządów – zwolnienie w zakresie dotyczącym podatku od towarów i usług?

Z poważaniem

Posłowie Halina Rozpondek i Krzysztof Gadowski

Odpowiedź na interpelację:

Szanowna Pani Marszałek!

W nawiązaniu do przekazanej przy piśmie z dnia 11 maja 2012 r. nr SPS-023-4643/12 interpelacji, złożonej przez posłów Halinę Rozpondek i Krzysztofa Gadowskiego, w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług wspólnych inicjatyw podejmowanych przez samorządy pragnę uprzejmie przedstawić następujące stanowisko.

Wypowiadając się w kwestii poruszonej w niniejszej interpelacji, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na unormowania przyjęte w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), wyznaczające zakres pojęciowy przedmiotu opodatkowania oraz podmiotów, które są uznawane za podatników.

Zgodnie z treścią art. 5 ustawy o opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Definicja pojęcia dostawy towarów obejmuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy), natomiast świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ww. ustawy).

Czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, pod warunkiem że są wykonywane przez podatników tego podatku. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolni...