Odliczenie VAT odrębnym prewskaźnikiem wyznaczonym dla działalności wodno-kanalizacyjnej Gminy

Gmina chce wybudować nową infrastrukturę kanalizacyjną w miejscowości, gdzie dotychczas kanalizacji nie było - wartość inwestycji powyżej 15 tys. zł, Gmina nie posiada zakładu budżetowego, stąd Urząd Gminy będzie ‚’obsługiwał’’ sieć kanalizacyjną. Kanalizacja będzie podłączona do oczyszczalni ścieków, gdzie prowadzona jest działalność gospodarcza opodatkowana, nieopodatkowana i zwolniona. Urząd Gminy ma wyliczoną PROPORCJĘ na poziomie 90%, PREPROPORCJĘ na poziomie 9% (na podstawie danych za 2020 rok). Inwestycja ta jest pierwszym etapem „skanalizowania’’ całej gminy i obsługiwać będzie mieszkańców (sprzedaż opodatkowana), oraz świetlicę gminną w której prowadzona jest działalność opodatkowana (wynajem), nieopodatkowana (np. zebrania wiejskie) i zwolniona (mieszkania gminne wynajmowane ze stawką „zw” - dla tych mieszkańców również zostaną zamontowane liczniki, i faktury na rzecz tych osób będą opodatkowane VAT). Mieszkańcy również będą obciążani fakturami VAT, a odbiorcy wewnętrzni (np. szkoła) będą obciążani notą księgową. Na tym etapie odbiorcą wewnętrznym będzie jedynie świetlica, która w ogóle nie będzie obciążana kosztami ze względu, że jest to budynek gminny obsługiwany przez Urząd Gminy. Za odpłatny wynajem świetlicy wynajmujący będzie obciążony za zużycie podczas wynajmu). Sprzedaż opodatkowana prawdopodobnie będzie wynosiła 99% ogólnej sprzedaży - wzrośnie z chwilą wybudowania w przyszłości kolejnych etapów kanalizacji (szkoła, GOPS, GOK). 

1. Czy Gmina może odliczyć 100% podatku VAT z faktur dokumentujących budowę kanalizacji? (Jeśli nie pyt. 2) 
2. Oprócz sprzedaży opodatkowanej (usługa na rzecz mieszkańców, przedsiębiorców) i nieopodatkowanej (usługa na rzecz np. szkoły, świetlic gminnych, domów ludowych oraz na potrzeby własne odbiór ścieków z urzędu) czy wystąpi sprzedaż zwolniona? Pytanie jest istotne ponieważ nie wiem czy do odliczenia VAT od budowy kanalizacji/wydatków bieżących należy zastosować tylko Preproporcję o której mowa w rozporządzeniu MF lub w art. 86 ustawy o VAT) czy również należy odliczyć VAT Proporcją (o której mowa w art. 90 ust. 2-10 ustawy o VAT)? 
3. Czy można zastosować na tym etapie inną metodę wyliczenia PREPROPORCJI w celu zwiększenia odliczenia podatku VAT? Zaznaczam, że PREPROPORCJA dla Urzędu Gminy wyniosła jedynie 9%. Wiem, że inne Gminy stosują indywidualne wskaźniki do odliczeń podatku VAT na cele wodno-kanalizacyjne, ale obliczają je np. na podstawie wskazań liczników. My na tym etapie nie znamy faktycznej ilości ścieków oddanych przez mieszkańców (z zewnątrz), a ilości oddanej przez świetlice (z wewnątrz).

Odpowiedź

1. Gmina w ramach gospodarki wodno-kanalizacyjnej będzie prowadziła działalność opodatkowaną, i poza VAT. Zatem, w ramach tej działalności Gmina powinna wyznaczyć prewskaźnik celem odliczenia VAT. 
2. Jeżeli Gmina wynajmuje mieszkania na cele mieszkaniowe ( która to usługa jest zwolniona z VAT), to musi zastosować również proporcję. 
   Gmina może rozliczyć VAT odrębnie dla całej gospodarki wodno-ściekowej 
   - czyli tylko dla tej gałęzi Gmina może wyznaczyć prewskaźnik.

Uzasadnienie
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w  art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary 
i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Stosownie do treści  art. 86 ust. 2 pkt 1  ustawy - kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a. nabycia towarów i usług,
b. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji” - art. 86 ust. 2a  ww. ustawy. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1. zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
2. obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Należy zauważyć, że z treści  art. 86 ust. 2a  ustawy o VAT nie wynika obowiązek stosowania wyłącznie jednej proporcji. Przeciwnie, przepis ten zobowiązuje podatnika, aby każdy zakup weryfikował pod kątem jego wykorzystania i jeśli w danym przypadku stwierdzi związek z działalnością gospodarczą oraz z czynnościami spoza działalności, to ma obowiązek zastosować proporcję uwzględniającą zarówno działalność, do której wykorzystuje ten zakup (specyfika działalności), jak i rodzaj tego zakupu (specyfika nab...