169
Gminy wciąż mają problem z określeniem, w jakich sytuacjach działają jako podatnicy VAT, a kiedy takiego statusu nie mają. Prawidłowej kwalifikacji nie ułatwiają im rozbieżne stanowiska organów podatkowych zawarte w wydawanych interpretacjach indywidualnych, chociaż sądy administracyjne zajmują w tej kwestii raczej jednolite stanowisko.
Ustalenie, czy w danym przypadku gmina działa w charakterze podatnika VAT nie tylko przesądza o tym, czy dana czynność realizowana przez gminę podlega regulacjom przepisów o podatku od towarów i usług, ale też może wpływać na rozliczenie podatku naliczonego oraz konieczność wykazywania obrotu z tytułu tych czynności w dokumentacji prowadzonej dla potrzeb tego podatku i deklaracjach VAT. Doskonałą ilustracją problemów z prawidłowym ustaleniem statusu gminy dla celów VAT jest kwalifikowanie w tym aspekcie opłat pobieranych przez gminę, m.in. opłaty za zajęcie pasa drogowego.
Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej – ustawa o VAT) nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy, w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W ustawie brak jest jednak definicji pojęcia organu władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy. Znajduje się w niej jedynie odwołanie do odrębnych przepisów nakładających obowiązek realizacji zadań o charakterze publicznym na te organy.
Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4 grudnia 2001 r. (sygn. akt SK 18/00) pojęcie władzy publicznej w rozumieniu art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obejmuje wszystkie władze w sensie konstytucyjnym: ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Należy podkreślić, że pojęcia organu państwa oraz organu władzy publicznej nie są tożsame. W pojęciu władzy publicznej mieszczą się bowiem także inne instytucje niż państwowe lub samorządowe, o ile wykonują funkcje władzy publicznej w wyniku powierzenia czy przekazania im tych funkcji przez organ władzy państwowej lub samorządowej. Wykonywanie władzy publicznej dotyczy wszelkich form działalności państwa, samorządu terytorialnego i innych instytucji publicznych, które obejmują bardzo zróżnicowane formy aktywności.
Zgodnie zaś ze stanowiskiem doktryny, przez organy administracji publicznej należy rozumieć organy rządowej administracji centralnej, administracji terenowej (zarówno zespolonej, jak i niezespolonej) oraz organy administracji samorządowej. Będą to więc ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz inne organy państwowe. Urzędami administracji publicznej są natomiast urzędy obsługujące organy administracji publicznej. Będą to odpowiednio ministerstwa, urzędy danego organu administracji centralnej, urzędy wojewódzkie i inne urzędy terenowych organów administracji rządowej oraz urzędy miasta (gminy), starostwa powiatowe, urzędy marszałkowskie. Natomiast przez organ władzy publicznej w ramach samorządu terytorialnego należy uznać jednostki samorządu, czyli gminę, powiat oraz samorząd województwa. Z kolei do „urzędów obsługujących te organy” należy zaliczyć wszelkie jednostki organizacyjne, zajmujące się tymi zadaniami. Będą to więc urzędy administracji rządowej oraz jednostek samorządów terytorialnych, w tym np. urząd miasta, urzędy gmin, w tym administracji zespolonej, do której zalicza się starostwo powiatowe, powiatowy urząd pracy, jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży.
Również pojęcie działania organu władzy publicznej nie zostało zdefiniowane. W pojęciu tym mieszczą się więc zaró...
