Opodatkowanie działalności polegającej na odkupowaniu szkód ubezpieczeniowych

ODPOWIEDŹ

Jeżeli poszkodowany, który dokonuje na Pana rzecz cesji praw do szkody ubezpieczeniowej, jest podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, powinien wystawić fakturę dokumentującą opisaną transakcję. Otrzymanie odszkodowania od zakładu ubezpieczeń nie podlega natomiast opodatkowaniu VAT.

UZASADNIENIE

W celu udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie należy zastanowić się jaki jest charakter prawny czynności dokonania cesji praw do szkody ubezpieczeniowej, a w szczególności nad tym, czy dochodzi tu do zbycia wierzytelności.

Zgodnie z art.353 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Z przepisu tego wynika, że, aby doszło do powstania wierzytelności, musi istnieć zobowiązanie ze strony dłużnika. W myśl art.15 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o działalności ubezpieczeniowej zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu, o którym mowa w art. 16, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu. W opisanej w pytaniu sytuacji, zakład ubezpieczeniowy, na mocy uznania roszczenia poszkodowanego, zobowiązał się do zapłaty kwoty ubezpieczenia w wysokości 1.000 zł i zobowiązanie to spełnił. Dopóki nie dojdzie do zawarcia ugody pomiędzy poszkodowanym a zakładem ubezpieczeń lub nie będzie prawomocnego orzeczenia sądu, nie można mówić o żadnym dodatkowym zobowiązaniu ze strony zakładu ubezpieczeń. W momencie, kiedy dochodzi do odkupienia (cesji) szkody od poszkodowanego, nie istnieje zatem żadna wierzytelność, zatem czynność ta nie jest zbyciem wierzytelności. Przedmiotem transakcji jest tu w istocie prawo poszkodowanego do dochodzenia dalszych roszczeń od zakładu ubezpieczeń.

Odpłatne przeniesienie praw stanowi, w świetle art.8 ust.1 i art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, usługę podlegającą opodatkowaniu VAT. Usługodawcą jest tu podmiot dokonujący sprzedaży praw, czyli cedent (podmiot poszkodowany). Jeżeli jest czynnym podatnikiem VAT, sprzedaż praw podlega opodatkowaniu tym podatkiem i poszkodowany powinien wystawić na Pana rzecz fakturę. W związku z tym, że art.43 ust.1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług wyłącza możliwość stosowania zwolnienia przedmiotowego w stosunku do zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji, sprzedaż ta podlega opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej, 23%. Podstawą opodatkowania jest, zgodnie z zasadą ogólną, wyrażoną w art.29a ust.1 i ust.6 pkt 1 ustawy wszystko, co stanowi...