Pobieranie niewielkich opłat za korzystanie przez dzieci uczęszczających do szkół i przedszkoli z gminnego basenu a opodatkowanie VAT

ODPOWIEDŹ

Gmina udostępniając basen w preferencyjnej cenie na rzecz dzieci uczęszczających do szkoły i przedszkola nie prowadzi w odniesieniu do tych czynności działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W tym bowiem przypadku gmina świadczy usługę, która wynika z zadań własnych samorządu terytorialnego, a w szczególności zadań edukacyjnych. Ponadto ponoszone przez rodziców koszty uczestnictwa dzieci w zajęciach na basenie nie mają charakteru opłaty cywilnoprawnej lecz zbliżone są w swej istocie ekonomicznej do opłat publicznoprawnych. Zatem pobór niewielkich opłat (ustalonych w drodze uchwały rady gminy) nie będzie podlegał opodatkowaniu VAT.

UZASADNIENIE

Ustawodawca w treści art.15 ust.1 oraz ust.2 ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.) wskazał, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Natomiast pod pojęciem działalności gospodarczej należy rozumie wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Jednocześnie w treści ust.6 wskazano na ważne wyłączenie. Otóż: nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zatem, co do zasady, jeżeli np. gmina będzie zawierać klasyczne umowy cywilnoprawne z innymi podmiotami, to w takim zakresie podatek od towarów musi zostać naliczony.

Przykład

Gmina (np. sam urząd lub szkoła będąca jednostką budżetową) posiada sale wykładowe i wynajmuje je odpłatnie po stawkach rynkowych podmiotom prywatnym. W takim przypadku oczywistym jest, że gmina jako podatnik podatku VAT prowadzi w rozumieniu ustawy działalność gospodarczą w opisanym zakresie.

Zagadnienie zaczyna się jednak komplikować, gdy gmina pobiera opłaty i niezbędne jest określenie czy mają one charakter (lub zbliżony charakter) opłat publicznoprawnych (wynikających z przepisów prawa administracyjnego), czy też stanowią opłaty o charakterze cywilnoprawnym. Należy w tym miejscu wskazać na ważny wyrok NSA z dnia 06.11.2014 r., sygn. I FSK 1644/13. W wyroku tym wskazano na trzy ważne elementy:

• a) jakie jest źródło i charakter stosunku prawnego, który łączy organ władzy publicznej (gminę, powiat czy też samorząd terytorialny),

• b) jaki jest charakter pobieranej przez organ władzy publicznej lub urzędy obsługujące te organy opłaty – czy jest to opłata zbliżona do opłaty publicznoprawnej czy też jest ustalana wedle kryteriów rynkowych,

• c) jaki jest zakres swobody ustalenia treści stosunku prawnego (umowy) pomiędzy stronami –...