ODPOWIEDŹ
Obciążenie kosztami usunięcia odpadów użytkownika wieczystego nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT i powinno być udokumentowane innym dokumentem niż faktura np. notą księgową.
UZASADNIENIE
Zgodnie z przepisami art. 8 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku gdy podatnik działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Refakturowanie to przede wszystkim odsprzedaż zakupionej usługi w takiej samej kwocie jaką nabywca zapłacił.
Z uwagi na wyrzucenie odpadów przez nieznanego sprawcę, stanowiących niebezpieczeństwo, Gmina poniosła koszty ich usunięcia z terenu na którym użytkownikiem wieczystym jest PKP. Pytanie dotyczy sposobu udokumentowania obciążenia kosztami użytkownika i momentu obowiązku podatkowego z tego tytułu.
Dla celów podatku od towarów i usług, przyjęta jest zasada, że refakturowanie stosowane jest przede wszystkim w sytuacji, kiedy strony łączy umowa określająca sprzedaż o charakterze zasadniczym np. umowa najmu.
W przypadku obciążenia kosztami za wywóz nieczystości nie będzie miała miejsce ani dostawa towaru ani odpłatne świadczenie usług. W opisanej sytuacji Gmina z uwagi na zagrożenie dla ludzi i środowiska była zmuszona do wywiezienia nieczystości. Tak więc obciążając użytkownika wieczystego kosztami poniesionymi przez Gminę nie doszło do odpłatnego świadczenia usługi. Gmina i PKP nie zawarły wcześniej umowy zobowiązującej Gminę do świadczenia na rzecz użytkownika wieczystego usługi usunięcia odpadów.
Dokumentem, który może dokumentować obciążenie kosztami jest np. nota księgowa. Może być dokumentem rozliczeniowym podatnika, jeżeli nie ma obowiązku wystawienia faktury. Najczęściej stosuje się ją przy dokumentowaniu transakcji, które nie podlegają przepisom ustawy o podatku VAT. Należy pamiętać, że transakcje dokumentowane notą obciążeniową nie mogą dotyczyć sprzedaży czy świadczenia usług przez podatników. Niestety w obowiązujących przepisach nie ma określonych zasad dotyczących wystawiania not księgowych, ani ich wzorów.
Reasumując, obciążenie PKP jako użytkownika wieczystego kosztami usunięcia odpadów należy zaliczyć do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Czynność ta bowiem nie spełnia definicji dostawy towaru ani świadczenia usług, o których mowa w przepisach ustawy. Nie powstanie więc obowiązek podatkowy w podatku VAT i Gmina nie jest zobowiązana do wystawienia faktury. Przeniesienie kosztów na PKP powinno zostać udokumentowane np. notą księgową.
Karol Zen
