Skutki likwidacji działalności gospodarczej osobowej spółki handlowej w podatku VAT

ODPOWIEDŹ

Należy sporządzić spis z natury towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, od których spółka miała prawo do odliczenia podatku naliczonego oraz załączyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki, a kwotę podatku należnego wykazać w tej deklaracji w poz. 36.

UZASADNIENIE

Ustawodawca w art.14 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u) wskazał, że opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku:

• a) rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej;

• b) zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na pod-stawie art.96 ust.6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

Mamy zatem w powyższym ustępie do czynienia z dwoma sytuacjami. Pierwsza odnosi się do osoby fizycznej, która prowadziła działalność gospodarczą i była czynnym podatkiem VAT, a np. ze względu na niski obrót w danym roku (poniżej 150 000 zł), postanawia z tego statusu zrezygnować. W takiej sytuacji można przyjąć, że nie chodzi o fizyczne zaprzestanie działalności (choć także z taką sytuacją możemy mieć do czynienia w stosunku do osoby fizycznej), lecz ustawodawca uzależnia powstanie obowiązku podatkowego od zmiany statusu. Oczywiście po okresie nieposiadania statusu czynnego podatnika VAT, osoba fizyczna, która będzie kontynuowała działalność gospodarczą może ponownie rozliczać podatek VAT.

W drugim przypadku mamy do czynienia z sytuacją rodzącą obowiązek podatkowy w VAT, gdy rozwiązaniu ulega spółka cywilna, spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo-akcyjna. Można zatem wyciągnąć wniosek ogólny, że obowiązek podatkowy w VAT z tytułu likwidacji działalności nie nastąpi tylko wtedy, gdy sprzedaż jest zwolniona podmiotowo z tego podatku lub wartość sprzedaży nie przekracza limitu 150 000 zł.

Ponadto, co bardzo istotne, opodatkowaniu podlegają towary (w rozumieniu ustawy VAT), co do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego (art.14 ust. 4 u.p.t.u). Towarami będą zatem np.: towary nabyte celem odprzedaży, towary powstałe z tytułu produkcji, budynki i części składowe budynków, ale już na pewno nie będzie konieczności wyliczenia podatku należnego od wartości niematerialnych i prawnych oraz środków pieniężnych.

Przykład 1

Spółka jawna uchwałą wspólników podlega rozwiązaniu, a na moment rozwiązania na stanie spółki znajdują się towary handlowe, od których zakupu spółka dokonała odliczenia podatku naliczonego. Zatem na spółce ciąży obowiązek wykazania do opodatkowania tychże składników majątkowych. Spółka jest ponadto właścicielem budynków gospodarczych, które zakupiła od innego czynnego podatnika VAT. Oba rodzaje towarów, tj. towary handlowe oraz budynki będą podlegały opodatkowaniu VAT.

Przykład 2

Spółka partnerska posiada na moment likwidacji mieszkanie o wartości 200 000 zł, które zakupiła od prywatnej osoby. Ponadto większość majątku stanowi oprogramowanie komputerowe i znaki towarowe o wartości 100 000 zł. Spółka nie będzie musiała

w ogóle wykazać podatku należnego, gdyż wartości niematerialne i prawne nie stanowią towaru w rozumieniu podatku VAT. Ponadto od zakupionego mieszkania nie odliczono podatku naliczonego.

Przykład 3

Spółka zakupiła budynek od osoby prywatnej i nie odliczała z tego tytułu podatku naliczonego. Po pewnym jednak czasie dokonano wymiany wszystkich okien. Od zakupionych okien odliczono już podatek naliczony. Spółka na dzień likwidacji musi zatem w podstawie opodatkowania uwzględnić wartość rynkową okien. Ze względu jednakże na problem określenia wartości rynkowej okien wmontowanych jako część składowa budynku, można zalecić przyjęcie ceny netto z faktury zakupowej.

Należy w tym miejscu zwrócić szczególną uwagę na sposób wyceny towarów, których wartość będzie stanowić podstawę opodatkowania. W ust. 8 art.14 u.p.t.u wska-zano, że podstawą opodatkowania jest wartość towarów określona na moment dokonania dostawy, czyli mamy do czynienia z koniecznością określenia wartości rynkowej

w momencie likwidacji lub zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych. Może zatem wystąpić sytuacja dwojaka:

• a) ceny towarów jakie posiada likwidująca się spółka ze względu na swoje walory użytkowe wzrosły – wtedy podatek należny zostanie naliczony od wartości wyższej, niż na moment zakupu i odliczenia podatku naliczonego,

• b) w większości jednak przypadków wystąpi sytuacja odwrotna do wskazanej powyżej, gdzie podatek należny będzie niższy niż w momencie zakupu towarów.

Przykład 4

Spół...