Upoważnienie udzielone przez Gminę Firmie X do pozyskiwania świadectw efektywności energetycznej inwestycji i ich zbycia a VAT

Odpowiedź
Upoważnienie udzielone przez Gminę podmiotowi gospodarczemu – Firmie X – do pozyskania i zbycia białych certyfikatów, za którą to czynność ten podmiot gospodarczy otrzyma wynagrodzenie w wysokości 22% od wartości uzyskanej ze sprzedaży świadectw efektywności energetycznej nie stanowi świadczenia usług 
w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i nie może być udokumentowane fakturą wystawioną przez Gminę. Nie istnieje bowiem usługa, którą Gmina wykonywała na rzecz podmiotu gospodarczego tj. Firmy X, a przekazana kwota nie jest wynagrodzeniem za usługę.

Uzasadnienie
Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności łub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zauważyć należy, że w definicji towarów, nie wymieniono świadectw pochodzenia energii. Uwzględniając powyższe, przeniesienie praw majątkowych wynikających z tych świadectw, niebędące dostawą towarów, należy uznać za świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, 
o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Gmina zawarła z Firmą X umowę cywilnoprawną, w której upoważniła ją do pozyskania, a następnie sprzedaży świadectw efektywności energetycznej. Czynności związane z pozyskaniem i sprzedażą świadectw efektywności energetycznej wykonywane są przez podmiot upoważniony przez Gminę, zgodnie z art. 20 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej. Świadectwo efektywności energetycznej jest potwierdzeniem planowanej do zaoszczędzenia ilości energii finalnej wynikającej z przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej, o których mowa w art. 19 ust. 1 tej ustawy. Świadectwo efektywności energetycznej wydaje Prezes URE na wniosek podmiotu:

1. planującego rozpoczęcie prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej albo,
2. upoważnionego przez podmiot, o którym mowa w pkt 1.

Świadectwo efektywności energetycznej zawiera w szczególności:

1. numer świadectwa efektywności energetycznej;
2. imię i nazwisko lub nazwę, adres siedziby oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP) podmiotu, o którym mowa w art. 20 ust. 3 pkt 1 albo 2;
3. określenie wartości świadectwa efektywności energetycznej, wyrażonej w tonach oleju ekwiwalentnego, równej ilości energii finalnej planowanej do zaoszczędzenia średnio w ciągu roku, w wyniku realizacji przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej.

Zaznaczyć trzeba, że prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej są towarem giełdowym w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 roku o giełdach towarowych. Prawa te są zbywalne. 
Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej powstają z chwilą zapisania świadectwa efektywności energetycznej po raz pierwszy na koncie w rejestrze świadectw efektywności energetycznej, na podstawie informacji, o której mowa w art. 24 ust. 2, i przysługują podmiotowi będącemu posiadaczem tego konta czyli w omawianej sprawie podmiotowi upoważnionemu. Zatem Firma X będzie wskazana jako posiadacz w świadectwie efektywności energetycznej.
Wraz z udzieleniem upoważnienia podmiotowi gospodarczemu, prawo do pozyskania świadectw energetycznych tzw. białych certyfikatów przechodzi na Firmę X, który takie upoważnienie otrzymał. Stroną dla Urzędu Regulacji Energetyki, przyznającemu świadectwa energetyczne dla danej inwestycji, będzie zawsze Firma X. 
Oznacza to, że świadectwa efektywności energetycznej są własnością upoważnionego przez Gminę podmiotu. Zatem, upoważniony przez Gminę podmiot dokonuje sprzedaży świadectw jako ich właściciel.
Firma X, upoważniona przez Gminę, zbywa prawa majątkowe wynikające ze sprzedaży świadectw efektywności energetycznej w imieniu własnym jak stanowi zapis umowy „-W przypadku uzyskania świadectw efektywności energetycznej Wykonawca dokona ich sprzedaży po jak najwyższej cenie możliwej do uzyskania 
w okresie ich oferowania.
Zamawiający upoważni Wykonawcę do dokonania wszelkich czynności związanych ze sprzedażą świadectw efektywności energetycznej na Towarowej Giełdzie Energii SA. Po uzyskaniu od Wykonawcy informacji o wartości pozyskanych środków ze sprzedaży świadectw efektywności energetycznej Zamawiający wystawi fakturę VAT, w wysokości kwoty uzyskanej ze sprzedaży świadectw efektywności energetycznej pomniejszoną o wynagrodzenie należne Wykonawcy”
Zgodnie z zapisem w umowie Firma X poinformuje Gminę o dacie zapisania na koncie Wykonawcy czyli Firmy X w rejestrze prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii („TGE”) praw majątkowych wynikających ze Świadectwa. Świadectwa efektywności energetycznej, tzw. białe certyfikaty, zostają przyznane przez Urząd Regulacji Energetyki i zapisane na rachunku giełdowym Firmy X.
Zatem w myśl art. 30 ust. 3 ustawy o efektywności energetycznej, przeniesienie praw majątkowych wynikających ze świadectwa efektywności energetycznej następuje z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu w rejestrze świadectw efektywności energetycznej prowadzonym przez podmiot prowadzący:

1. giełdę towarową w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych lub
2. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi – organizujący obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw efektywności energetycznej.

Zgodnie zaś z art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych, z zastrzeżeniem art. 50a, prowadzenie działalności maklerskiej wymaga zezwolenia Komisji, wydanego na wniosek zainteresowanego podmiotu.
W myśl art. 38 ust. 2 pkt 2 ustawy o giełdach towarowych działalność, o której mowa w ust. 1, obejmuje wykonywanie czynności związanych z obrotem towarami giełdowymi, polegających na nabywaniu lub zbywaniu towarów giełdowych na cudzy rachunek na zasadach określonych w art. 38b, w tym dokonywaniu rozliczeń transakcji...