Zaniechanie inwestycji a prawo do odliczenia VAT

Odpowiedź
W przypadku gdy mamy do czynienia z zaniechaną inwestycją, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje gdy:

1. nabycie towarów i usług dokonane zostało w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. zaniechanie inwestycji nastąpiło z przyczyn pozostających poza kontrolą podatnika.

Uzasadnienie
W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Z treści tego przepisu wynika, iż prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje gdy nabyte towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Co w przypadku gdy nabyte towary lub usługi, od których podatek VAT naliczony został odliczony, nie zostaną wykorzystane do wykonania czynności opodatkowanych, jak w przedstawionym przez Czytelnika przykładzie, czyli w przypadku zaniechania prowadzonej inwestycji? 

Obowiązujący w Unii europejskiej system podatku od wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest neutralne dla przedsiębiorcy, niezależnie od celów i wyników jego działalności, pod warunkiem, że samo podlega temu podatkowi. Zasada neutralności podatku VAT jest zatem traktowana jak prawo podatnika, a nie jego przywilej. Niniejszą zasadę potwierdził Europejski TS w orzeczeniu w sprawie C-268/83 D.A. Rompelman i E.A. Rompelman-Van Deelen.

Powyższa zasada neutralności podatku VAT została przyjęta na grunt polskiego prawa podatkowego. Będzie ona miała również zastosowanie do stanu faktycznego przedstawionego w zadanym pytaniu. Potwierdza to wyrok TSUE z dnia 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95, zgodnie z którym jeżeli inwestycja została zaniechana ze względu na okoliczności pozostające  poza kontrolą podatnika, nie ma on obowiązku korygowania odliczonego podatku.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 91 ust. 1 ustawy o podatku VAT po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 
ust. 2–10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2–6, 10 lub 10a lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego. W myśl ust. 2 powyższego artykułu w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niemate...