Procedura SME dla polskiego przedsiębiorcy
Jak informuje Ministerstwo Finansów, wprowadzenie procedury upraszczającej obowiązki administracyjne ma na celu przeciwdziałanie zakłóceniom konkurencji oraz sprzyjanie wzrostowi i rozwojowi handlu transgranicznego. Od 1 stycznia 2025 r. mali przedsiębiorcy mogą rozpocząć lub rozszerzyć swoją działalność na inne państwa UE przy mniejszym obciążeniu administracyjnym.
Przed 1 stycznia 2025 r. podatnik dokonujący transakcji w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w których nie posiadał siedziby działalności gospodarczej, musiał zarejestrować się dla celów VAT i wypełniać obowiązki związane z VAT (m.in. składać deklaracje, rozliczać VAT) w każdym z tych państw członkowskich.
Ważne!
Od 1 stycznia 2025 r. małe przedsiębiorstwa z Unii Europejskiej mogą korzystać z transgranicznych zwolnień z VAT, a obsługa spraw z zakresu procedury szczególnej SME jest dokonywana w państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym podatnik posiada siedzibę działalności gospodarczej.
W państwie członkowskim siedziby działalności gospodarczej podatnik będzie dokonywał uprzedniego powiadomienia w ramach procedury szczególnej SME oraz składał informacje kwartalne o swoich obrotach.
Zasada podstawowa
Zasady i warunki korzystania z procedury SME dla polskiego przedsiębiorcy określa art. 113b ustawy o podatku od towarów i usług.
Na mocy art. 113b ust. 1 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2025 r.): „podatnik, który posiada siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju i którego roczny obrót na terytorium Unii Europejskiej nie przekroczył w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100 000 euro, może skorzystać ze zwolnienia dla dostaw towarów i świadczenia usług w państwie członkowskim innym niż Rzeczpospolita Polska, na warunkach określonych przez to państwo członkowskie, jeżeli wprowadziło ono zwolnienie na zasadach odpowiadających regulacjom, o których mowa w art. 113a”.
Do przeliczenia na euro wartości wyrażonych w złotych lub innych walutach na potrzeby określenia wysokości rocznego obrotu na terytorium Unii Europejskiej dokonuje się według kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny w pierwszym dniu roku, a w przypadku gdy w tym dniu kurs wymiany nie został opublikowany – według kursu wymiany z następnego dnia, w którym został opublikowany (art. 113b ust. 21 w powiązaniu z art. 113a ust. 8 ustawy o VAT).
Zatem w ramach procedury szczególnej SME od 1 stycznia 2025 r. polski przedsiębiorca może ubiegać się o zwolnienie z VAT w innych niż Polska państwach członkowskich UE, które wprowadziły na swoim terytorium możliwość korzystania ze zwolnienia, jeżeli:
- całkowita roczna wartość dostaw towarów i/lub świadczenia usług dokonanych w roku podatkowym, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium UE (w tym również Polska), z wyłączeniem kwoty VAT, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100 000 euro;
- spełnia warunki określone przez każde z państw członkowskich, w których zamierza korzystać ze zwolnienia z VAT (w tym roczny obrót nie przekroczył progu krajowego określonego przez te państwa członkowskie).
Pamiętaj!
Korzystanie z procedury szczególnej SME nie jest obligatoryjne, podatnik może wybrać opodatkowanie VAT w danym państwie członkowskim UE na zasadach ogólnych. Podatnik może wybrać stosowanie zwolnienia z VAT w ramach procedury szczególnej SME w niektórych państwach członkowskich UE, a w innych państwach członkowskich korzystać z opodatkowania VAT na zasadach ogólnych.
Rejestracja do procedury szczególnej transgranicznych zwolnień z VAT w ramach procedury SME nie wyklucza możliwości funkcjonowania podatnika jako czynnego podatnika VAT w swoim państwie członkowskim siedziby prowadzenia działalności gospodarczej.
Do obsługi spraw polskich podatników dotyczących procedury szczególnej SME od 1 stycznia 2025 r. właściwy jest Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście (niezależnie od tego, gdzie podatnik rozlicza się z tytułu innych obowiązków w VAT).
Naczelnik Urzędu Skarbowego Łódź-Śródmieście jest właściwy do obsługi spraw podatników z innych państw członkowskich UE, którzy chcieliby skorzystać ze zwolnienia z VAT w Polsce.
Ważne!
Każde z państw członkowskich UE może wprowadzić różne warunki korzystania ze zwolnienia na swoim terytorium. Jest to dobrowolna opcja.
Na 1 stycznia 2025 r. Hiszpania nie przewiduje zwolnienia od VAT w ramach procedury SME.
Przepisy państw członkowskich UE obowiązujące w zakresie zwolnień z VAT w ramach procedury szczególnej SME będzie można znaleźć na stronie Komisji Europejskiej.
Sposób ubiegania się o zwolnienie w ramach SME
Jeżeli przedsiębiorca chce skorzystać z procedury szczególnej SME od 1 stycznia 2025 r., ma obowiązek:
- powiadomić Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście o zamiarze skorzystania ze zwolnienia z VAT w innym państwie członkowskim UE, tj. złożyć tzw. uprzednie powiadomienie (art. 113b ust. 1 ustawy o VAT),
- uzyskać w Polsce indywidualny numer identyfikacyjny zawierający kod EX, zwany „polskim numerem identyfikacyjnym EX”.
„Uprzednie powiadomienie” zawiera dane podatnika, informację o państwie członkowskim lub państwach członkowskich, w których podatnik zamierza korzystać ze zwolnienia, a także dane dotyczące rocznego obrotu na terytorium Unii Europejskiej tego podatnika w poprzednim i bieżącym roku podatkowym (art. 113b ust. 3 ustawy o VAT).
Ważne!
Przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia z VAT i nieposiadający rejestracji do VAT przed złożeniem uprzedniego powiadomienia powinien złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R.
Właściwy naczelnik urzędu skarbowego (na obecną chwilę: Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście), uwzględniając informacje przekazane przez właściwe organy podatkowe państw członkowskich, w terminie 35 dni roboczych po dniu otrzymania uprzedniego powiadomienia:
- informuje podatnika o nadaniu indywidualnego numeru identyfikacyjnego poprzedzonego kodem PL i zawierającego kod EX, zwanego dalej „polskim numerem identyfikacyjnym EX”, na potrzeby korzystania ze zwolnienia, jeżeli:
- państwo członkowskie, w którym podatnik zamierza korzystać ze zwolnienia, potwierdziło jego prawo do korzystania ze zwolnienia w tym państwie,
- co najmniej jedno z państw członkowskich, w którym podatnik zamierza korzystać ze zwolnienia, potwierdziło jego prawo do korzystania ze zwolnienia w tym państwie – w przypadku gdy podatnik w uprzednim powiadomieniu wskazał więcej niż jedno państwo członkowskie, w którym zamierza korzystać ze zwolnienia;
- potwierdza podatnikowi polski numer identyfikacyjny EX nadany na potrzeby korzystania ze zwolnienia – w przypadku gdy w uprzednim powiadomieniu podatnik wskazał więcej niż jedno państwo członkowskie, w którym zamierza korzystać ze zwolnienia, i polski numer identyfikacyjny EX został już nadany na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium jednego z tych państw członkowskich, a kolejne państwo członkowskie potwierdziło prawo podatnika do korzystania ze zwolnienia
– przy czym jeżeli warunki uprawniające do nadania lub potwierdzenia polskiego numeru identyfikacyjnego EX wymagają dodatkowego zweryfikowania w celu zapobieżenia uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania, właściwy naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć termin do czasu zakończenia tej weryfikacji (art. 113b ust. 4 ustawy o VAT).
Pamiętaj!
Podatnik korzystający z procedury SME składa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego aktualizację uprzedniego powiadomienia w przypadku:
- zamiaru skorzystania ze zwolnienia w kolejnym państwie członkowskim,
- zamiaru rezygnacji ze zwolnienia w państwie członkowskim,
- zmiany danych w nim zawartych (art. 113b ust. 7 ustawy o VAT).
W takim przypadku właściwy naczelnik urzędu skarbowego, w terminie 35 dni roboczych po dniu otrzymania aktualizacji uprzedniego powiadomienia, potwierdza podatnikowi polski numer identyfikacyjny EX na potrzeby korzystania ze zwolnienia w kolejnym państwie członkowskim. Jeżeli warunki uprawniające do potwierdzenia polskiego numeru identyfikacyjnego EX wymagają dodatkowego zweryfikowania w celu zapobieżenia uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania, właściwy naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć termin do czasu zakończenia tej weryfikacji (art. 113b ust. 8 ustawy o VAT).
Numer identyfikacyjny EX to indywidualny numer identyfikacyjny zwolnienia, za pomocą którego identyfikuje się podatnika korzystającego ze zwolnienia z VAT w procedurze szczególnej SME. Numer identyfikacyjny EX jest nadawany zgodnie z przepisami krajowymi przez każde państwo członkowskie UE siedziby działalności gospodarczej podatnika i służy do identyfikacji podmiotów działających w ramach procedury szczególnej SME na terytorium UE.
Z informacji MF wynika, że numer identyfikacyjny EX to unikalny numer utworzony z połączenia następujących pól:
- numeryczny kod kraju ISO, w którym podatnik ma siedzibę działalności gospodarczej,
- w Rzeczypospolitej Polskiej – obecny numer identyfikacyjny VAT (a w innych państwach członkowskich UE – numer identyfikacyjny podatnika nadawany przez to państwo członko...
