Przekazanie nieruchomości w zamian za odszkodowanie a VAT

Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 18 grudnia 2012 roku nr IPTPP1/443-931/12-3/RG.

Sytuacja Podatnika

Na podstawie Decyzji Wojewody o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, polegającej na budowie drogi ekspresowej oraz Decyzji Ministra Infrastruktury działka, obejmująca: grunt, naniesienia budowlane (w tym: ogrodzenie z siatki, budynek przychodni oraz budynek gospodarczy) oraz nasadzenia roślinne, stała się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa.

Dostawa nieruchomości dokonana została w ramach pierwszego zasiedlenia. Wcześniej nie nastąpiło oddanie przez Gminę nieruchomości do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Na podstawie art. 12 ust. 4a i 4f, 5, art. 18 ust. 1 i 3, art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Wojewoda w lipcu 2012 r. orzekł o ustaleniu odszkodowania z tytułu nabycia z mocy prawa przez Skarb Państwa prawa własności do przedmiotowej nieruchomości.

W związku z powyższym Gmina zwróciła się do organu podatkowego z zapytaniem, czy postąpiła prawidłowo uznając, że otrzymane odszkodowanie, stanowiące sumę odszkodowań za ww. składniki nieruchomości, zwolnione jest z podatku od towarów i usług.

Odpowiedź Dyrektora Izby Skarbowej

W sytuacji przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług dochodzi do dostawy towarów, zaś odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie z art. 15 ust. 1 i 6 ww. ustawy oraz § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż organy władzy publicznej są podatnikami podatku od towarów i usług tylko w zakresie wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Natomiast z obowiązującej ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wynika, iż istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m. in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. W sytuacji przedstawionej we wniosku w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Czynność wykonywana przez organ dokonujący wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podmiotem, który dokonuje dostawy towaru jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli Gmina. Zbywając nieruchomość Gmina nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

• dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

• pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zaś...