109
Kupiliśmy od kontrahenta towar za który wystawił nam fakturę. Teraz przysłał nam pismo z informacją, że należność za tę fakturę mamy przelać na innego kontrahenta wskazanego w piśmie. Czy taka sytuacja jest dopuszczalna?
ODPOWIEDŹ
Taka sytuacja jest jak najbardziej dopuszczalna. Art. 509 Kodeksu cywilnego (KC) mówi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony (art. 511 KC ).
Umowa przelewu wierzytelności może być zawarta w dowolnej formie. Przelew może być skutecznie dokonany ustnie, a nawet w sposób dorozumiany. Według art. 511 KC umowa przelewu wierzytelności powinna być dokonana w formie pisemnej dla celów dowodowych, jeżeli wierzytelność została stwierdzona pismem. Ustawodawca nie przewiduje rygoru nieważności w razie dokonania przelewu bez zachowania wymogu formy pisemnej.
W myśl art. 512 KC dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych między dłużnikiem a poprzednim wierzycielem.
Ponieważ najczęściej przelew wierzytelności dochodzi do skutku bez udziału i zgody dłużnika, często może on o nim również nie wiedzieć. Celem Art. 512 KC jest przede wszystkim ochrona dłużnika scedowanej wierzytelności przed koniecznością powtórnego świadczenia, gdyby po dokonaniu cesji nastąpiło w dobrej wierze świadczenie do rąk zbywcy, a więc gdyby w chwili spełnienia świadczenia dłużnik nie wiedział o przelewie wierzytelności. Przepis ten realizuje więc zasadę ochrony dłużnika działającego w dobrej wierze.
Omawiany przepis nakłada na zbywcę wierzytelności obowiązek zawiadomienia dłużnika o przeniesieniu wierzytelności. Niewykonanie tego obowiązku nie powoduje bezskuteczności umowy przelewu, może jednak wywołać ujemne skutki dla nabywcy wierzytelności. Zawiadomienie pochodzące od zbywcy może być ustne lub pisemne, koniecznym jest jednak, by z jego treści wynikało, że skutkiem umowy przelewu cedent nie jest już wierzycielem, a jest nim cesjonariusz. Zawiadomienie jest skuteczne z chwilą dojścia do dłużnika w sposób umożliwiający mu zapoznanie się z jego treścią.
Nie tylko zawiadomienie o przelewie od zbywcy może stanowić źródło informacji dłużnika o przelewie. Może to być jakakolwiek informacja, pochodząca od dowolnej osoby, choćby zawiadomienie pochodzące od cesjonariusza połączone z przedłożeniem umowy przelewu lub innego dokumentu, stwierdzającego przelew, podpisanego przez zbywcę. Ochrona dobrej wiary dłużnika kończy się z chwilą, gdy dłużnik został powiadomiony przez cedenta o dokonanym przelewie lub gdy dowiedział się o przelewie z jakiegokolwiek innego źródła. Artykuł 512 KC ma zastosowanie zarówno do wierzytelności istniejących, jak i do wierzytelności przyszłych .
Z treści art. 515 KC wynika, że jeżeli dłużnik, który otrzymał o przelewie pisemne zawiadomienie pochodzące od zbywcy, spełnił świadczenie do rąk nabywcy wierzytelności, zbywca może powołać się wobec dłużnika na nieważność przelewu albo na zarzuty wynikające z jego podstawy prawnej tylko wtedy, gdy w chwili spełnienia świadczenia były one dłużnikowi wiadome. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych...
