161
Pracodawca zawarł z pracownikiem umowę o pracę na czas nieokreślony, w której określono, że za ,,przestoje” zawinione przez zakład pracy pracownik nie będzie otrzymywał wynagrodzenia. Z powodu awarii maszyny pracodawca polecił pracownikowi udać się do domu i czekać na wezwanie brygadzisty. Po tygodniu pracownik został wezwany do pracy przy czym zgodnie z umową za dni przebywania pracownika w domu pracodawca mu nie zapłacił. Czy miał do tego prawo?
Nie. Jedną z podstawowych cech stosunku pracy przewidzianą w art. 22 kp jest jego odpłatność. Zgodnie z art. 80 kp ustawodawca wprowadził generalną zasadę, że pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za pracę wykonaną, natomiast za czas nie wykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepis prawa tak stanowi.
W omawianej sytuacji zastosowanie znajdzie przepis art. 81 kp,, który gwarantuje pracownikowi wynagrodzenie za pracę, jeżeli był gotów do jej wykonywania a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Jeżeli pracownik jest wynagradzany w systemie godzinowym lub miesięcznym powinien dostać takie wynagrodzenie jakby pracę świadczył natomiast w systemie akordowym lub prowizyjnym 60% tego wynagrodzenia a w każdym przypadku nie mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Autonomia stron stosunku pracy w zakresie kształtowania stosunku pracy jest niejednokrotnie ograniczania przez ustawodawcę poprzez użycie w kodeksie pracy przepisów semiimperatywnych czyli gwarantujących pewną minimalną ochronę pracownikowi a wszelkie postanowienia umowne mniej korzystne od przepisów prawa pracy są z mocy prawa nieważne. Ustawodawca jednoznacznie przesądził o tym w art. 18 § 2 kp zgodnie z którym postanowienia umów o pracę mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są nieważne, a zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy. Regułę tą potwierdził również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 października 1977 r. I PZP 23/77. Takie samo stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 stycznia 2006 r. II PK 111/05.
Jednakże pracownik nie zachowa prawa do wynagrodzenia w sytuacji, gdy przestój w wykonywaniu pracy nastąpił z przyczyn przez niego zawinionych np. pracownik popsuł maszynę wskutek nienależytego jej używania. Pracownik nie zachowa też wynagrodzenia za wadliwe wykonanie produktów lub usług. Jednakże obowiązek wykazania wadliwo...
