Rabaty i premie pieniężne - dokumentacja, ewidencja księgowa i podatkowa

ODPOWIEDŹ

W obrocie gospodarczym, często spotykamy się z różnego rodzaju upustami, rabatami, bonusami, premiami itp., które mają zarówno charakter bezpośredni (udzielane z chwilą zakupu) jak również potransakcyjny. Zasady dokumentowania jak i ujęcia księgowego przyznawanych oraz otrzymywanych rabatów, premii czy bonusów udzielonych po dokonaniu dostawy budzą wiele kontrowersji i sprzecznych interpretacji organów podatkowych. W celu prawidłowego zaewidencjonowania takiej operacji należy przede wszystkim sprawdzić, czy uzyskany rabat, bądź premię (bez względu na nazewnictwo) można przypisać do konkretnej transakcji, czy też nie.

Jeżeli mamy do czynienia z rabatem powiązanym z konkretną transakcją, polegającymna obniżeniu pierwotnej ceny sprzedaży (zakupu), nie uzależnionym od spełnienia żadnych dodatkowych świadczeń, to dokumentacją odpowiednią do tej transakcji będzie faktura korygująca wystawiona przez sprzedawcę towarów. Zgodnie z art. 29 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawę opodatkowania zmniejsza się między innymi o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont).

Faktura korygująca w księgach sprzedawcy powinna być ujęta jako zmniejszenie przychodów ze sprzedaży towarów, natomiast w księgach kupującego zmniejsza ona cenę zakupu towarów (o ile nie zostały sprzedane), bądź koszt własny sprzedanych towarów w części przypadającej na towary sprzedane.

Przykład: Spółka w miesiącu kwietniu 2011 sprzedała swojemu kontrahentowi towary o wartości netto 50 000 zł. Ze względu na stałą współpracę kontrahentowi przysługuje rabat w wysokości 10% obrotu. Udzielenie rabatu po dokonaniu dostawy skutkuje tym, że sprzedawca ma obowiązek wystawienia faktury korygującej, która zmniejsza jego przychód. Wystawiono fakturę korygującą zawierającą następujące dane:

- wartość netto zmniejszenia 5.000 zł,

- VAT 23% 1.150 zł,

- wartość brutto korekty 6.150zł.

Ewidencja księgowa u sprzedającego

- Wn Przychody ze sprzedaży 5.000 zł

- Wn Rozrachunki z tytułu VAT (należny) 1.150 zł

- Ma Rozrachunki z odbiorcami 6.150 zł

Ewidencja księgowa u kupującego (założenie - połowa towarów została sprzedana)

- Wn Rozrachunki z dostawcami 6.150 zł

- Ma Rozrachunki z tytułu VAT (naliczony) 1.150 zł

- Ma Towar 2.500 zł

- Ma Wartość sprzedanych towarów 2.500 zł

Zgodnie z ustawą o rachunkowości wycena towarów następuje po cenie zakupu, którą obniżają rabaty, upusty, bonusy, a więc każde obniżenie ceny (bez względu na nazewnictwo). Tak więc każdy rabat w księgach kupującego zmniejsza cenę zakupu towarów, ma więc wpływ na jego wartość zaewidencjonowaną, a jeśli dotyczy sprzedanych towarów - wpływa na zmniejszenie kosztu sprzedaży tychże towarów.

Premia pieniężna z tytułu osiągnięcia przez nabywcę określonej wielkości obrotów

Jeżeli z umowy pomiędzy stronami wynika, że przyznana premia pieniężna nie jest przypisana do konkretnej dostawy, lecz związana jest ze spełnieniem konkretnego zdarzenia powodującego przyznanie tej premii, jak np. osiągnięcie pewnego pułapu ilościowego lub wartościowego sprzedaży towaru, to taka premia nie może być udokumentowana fakturą korygującą zmniejszającą początkową cenę nabycia określoną w fakturze pierwotnej. Do niedawna organy podatkowe stały na stanowisku, iż taka premia jest wynagrodzeniem za usługi świadczone przez kupującego na rzecz sprzedawcy i powinna ona być fakturowana przez kupującego. Takie podejście budziło szereg kontrowersji i ostatecznie zostało obalone. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 3 marca 2011 roku wypowiedział się...