Świadczenia w razie choroby i macierzyństwa przysługujące nauczycielom akademickim od 1 października 2011 roku

Prawo do świadczeń

Od 1 października 2011 r. straciły moc przepisy art. 154 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 czerwca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.), które gwarantowały nauczycielom akademickim prawo do wynagrodzenia zarówno za okres niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, jak i inne okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy, m. in. z powodu macierzyństwa lub konieczności sprawowania opieki (ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw – Dz. U. Nr 84, poz. 455).

Jednocześnie, art. 27 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. stanowi, że za przypadające po dniu wejścia w życie ustawy okresy niezdolności do pracy, spowodowane przyczynami, o których mowa w art. 92 Kodeksu pracy oraz inne okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy, nauczycielom akademickim przysługują świadczenia określone w przepisach dotyczących świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Zasada ta będzie miała zastosowanie także do przypadków, gdy okres niezdolności do pracy lub innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy zaczął się przed dniem wejścia w życie ustawy i trwa nadal po tym dniu.

Uchylenie ust. 1 i 2 w art. 154 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym w dotychczasowym brzmieniu oznacza, że od 1 października 2011 r. nauczyciel akademicki za okresy niezdolności do pracy z powodu choroby (w tym spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową), macierzyństwa albo konieczności sprawowania opieki nad członkiem rodziny, ma prawo do świadczeń na ogólnych zasadach, a więc prawo do wynagrodzenia za okres choroby, określonego w art. 92 Kodeksu pracy, świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz świadczeń z tytułu choroby z ubezpieczenia społecznego z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Zgodnie z art. 27 ust. 2 powołanej ustawy z dnia 18 marca 2011 r., okresy niezdolności do pracy lub innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, zakończone lub rozpoczęte przed dniem wejścia w życie ustawy, za które nauczyciel akademicki otrzymał wynagrodzenie, wlicza się do okresów pobierania świadczeń, na zasadach określonych w przepisach dotyczących świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej potwierdziło, że na podstawie tego przepisu, przypadające przed 1 października 2011 r. okresy niezdolności do pracy z powodu choroby podlegają wliczeniu także do okresu, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas choroby, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy. Oznacza to, że od 1 października 2011 r. do nauczycieli akademickich mają zastosowanie przepisy art. 92 Kodeksu pracy, ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

W związku z tym, do okresu 33 lub odpowiednio 14 dni niezdolności do pracy z powodu choroby, po upływie którego pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy, należy w 2011 roku wliczyć okresy niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, za które nauczyciel akademicki zachowywał prawo do wynagrodzenia na podstawie art. 154 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym za okres przed 1 października 2011 r.

Nauczycielowi akademickiemu, który przed 1 października 2011 r. otrzymał wynagrodzenie na podstawie art. 154 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym za okres niezdolności do pracy z powodu choroby dłuższy niż 182 dni (270 dni), od 1 października 2011 r. nie przysługuje ani wynagrodzenie za czas choroby, ani zasiłek chorobowy. Nauczyciel akademicki może ubiegać się o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, o ile nie upłynął okres, na który świadczenie może być przyznane i nie jest uprawniony do urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie art. 134 ust. 5 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym. 

Również w odniesieniu do pozostałych świadczeń w razie choroby i macierzyństwa przysługujących nauczycielom akademickim, ma zastosowanie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. A zatem, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek macierzyński i zasiłek opiekuńczy przysługują jedynie do wyczerpania odpowiednich okresów przewidzianych przepisami ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r., z uwzględnieniem okresów, za które wypłacono nauczycielowi wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, macierzyństwa lub sprawowania opieki, finansowane przez pracodawcę na podstawie art. 154 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym.

Podstawa wymiaru zasiłków

Na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. podstawę wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa przysługujących pracownikom będącym nauczycielami akademickimi za okres po 30 września 2011 r. stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, uprawniająca do zasiłku przysługującego za okres po 30 września 2011 r.

Wynagrodzenie wypłacone nauczycielowi akademickiemu na podstawie art. 154 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym za czas niezdolności do pracy z powodu choroby za okres przed 1 października 2011 r. nie jest uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłków, ponieważ nie stanowi ono podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Zatem, okres niezdolności do pracy z powodu choroby, za który nauczyciel akademicki otrzymał to 5 wynagrodzenie powinien być traktowany przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków jako okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Natomiast wynagrodzenie wypłacone na podstawie art. 154 tej ustawy za okres nieobecności w pracy z powodu macierzyństwa lub konieczności sprawowania opieki, stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, powinno być traktowane tak jak wynagrodzenie za okres świadczenia pracy, a dni nieobecności usprawiedliwionej z tego tytułu, powinny być traktowane na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę.

Zgodnie z art. 19 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, podstawę wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego stanowi podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, która dla celów obliczenia podstawy wymiaru świadczenia podlega waloryzacji. 

W przypadku, gdy nauczycielowi akademickiemu, który przed 1 października 2011 roku otrzymał wynagrodz...