Tryb zabezpieczania zobowiązań z tytułu VAT w związku z prowadzoną kontrolą podatkową

CEL I PRZESŁANKI ZABEZPIECZENIA W TOKU KONTROLI PODATKOWEJ

Zgodnie z przepisami Działu VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa organ podatkowy pierwszej instancji przeprowadza kontrolę podatkową u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych. Celem kontroli jest sprawdzenie czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego (art. 281 § 2 ustawy).

Jeśli podczas kontroli zostaną ujawnione nieprawidłowości mające wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług i jednocześnie zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, organ podatkowy w celu zagwarantowania, że ewentualne zobowiązanie podatkowe, zostanie w przyszłości wykonane może dokonać zabezpieczenia majątku kontrolowanego podatnika.

Zabezpieczenie należności podatkowych, odbywa się zgodnie z zasadami określonymi w Dziale III, Rozdział 3 Ordynacji podatkowej. Celem zabezpieczenia dokonanego w trakcie kontroli podatkowej zgodnie z tymi przepisami jest zwiększenie gwarancji, że zobowiązanie po zakończeniu kontroli zostanie wykonane (w odróżnieniu od zabezpieczenia dokonywanego w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (u.p.e.a.), którego celem jest pobór podatku zmierzający do wykonania zobowiązania podatkowego).

W toku kontroli zabezpieczenie jest postępowaniem dodatkowym i może być prowadzone dopiero po wszczęciu kontroli podatkowej. Przesłanką merytoryczną do zastosowania zabezpieczenia jest zaistnienie uzasadnionej obawy, że zobowiązanie VAT nie zostanie wykonane, a w szczególności, gdy podatnik trwale nie reguluje wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję. Obie te przesłanki stanowią jedynie przykłady i nie stanowią katalogu zamkniętego. Organ podatkowy może zatem wykazać również inne okoliczności uzasadniające istnienie obawy niewykonania zobowiązania podatkowego. Do takich zdarzeń zaliczyć można również trudną sytuację finansową podmiotu.

Należy nadmienić, iż przedmiotem zabezpieczenia jest majątek podatnika, a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim także majątek wspólny (art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej).

W przypadku zaistnienia przesłanek do dokonania zabezpieczenia zgodnie z art. 33 § 2, § 3 i § 4 Ordynacji organ podatkowy na podstawie posiadanych danych co do wysokości podstawy opodatkowania wydaje decyzję o zabezpieczeniu określając:

- przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego, jeżeli zabezpieczenie następuje przed wydaniem decyzji ustalającej wysokość podatku,

- przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego oraz odsetek za zwłokę należnych od tego zobowiązania na dzień wydania przedmiotowej decyzji, jeżeli zabezpieczenie następuje przed wydaniem decyzji określającej wysokość podatku lub wysokość zwrotu podatku.

TRYB I FORMY ZABEZPIECZEŃ

Wykonanie decyzji o zabezpieczeniu zgodnie z art. 33d § 1 Ordynacji może nastąpić w trybie:

- przymusowym na podstawie art. 154 -155 u.p.e.a.,

- dobrowolnym (na wniosek podatnika) na zasadach określonych w art. 33d § 2 Ordynacji podatkowej.

Ustawodawca wskazuje jednak pierwszeństwo stosowania zabezpieczenia dobrowolnego na wniosek strony zgodnie z § 3 i § 4 art. 33d. Tak więc zabezpieczenie może przyjąć formy:

- gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,

- poręczenia banku,

- weksla z poręczeniem wekslowym banku,

- czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku,

- zastawu rejestrowego na prawach z papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski – według wartości nominalnej,

- uznania kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego,

- pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej.

Trzeba dodać, iż złożenie przez podatnika wniosku o zabezpieczenie w w/w postaci powoduje, że zabezpieczenie w trybie ustawy egzekucyjnej, może nastąpić dopiero po wydaniu postanowienia o odmowie przyjęcia wnioskowanego zabezpieczenia. Ponadto należy zauważyć, że jeżeli przedmiotowy wniosek złożono po dokonaniu zabezpieczenia na podstawie ustawy egzekucyjnej, naczelnik urzędu skarbowego uchyli lub zmieni zakres egzekucyjnego zabezpieczenia, w ramach przyjętego na podstawie art. 33d § 2 zabezpieczenia.

Z kolei, wykonanie decyzji o zabezpieczeniu w trybie przymusowym, na podstawie ustawy o postępowaniu...