Szukanie zaawansowane

Szukanie wraz z odmianą wyrazów
Wstaw * (gwiazdka) po wpisaniu początku wyrazu
np. podatk*, aby znaleźć podatkami, podatkach itd.

Dokładne dopasowanie
Wpisz wyrażenie w cudzysłowie.
Na przykład: "podatek dochodowy".

Wykluczenie wyrażenia
Wstaw - (minus) przed słowem, które chcesz wykluczyć. Na przykład: "sprzedaż -towar"

Brak wyników

Ledwie zdążyliśmy zastosować w praktyce zmiany w ustawie o VAT, które weszły w życie od początku roku, a już zbliża się termin wejścia w życie kolejnych zmian. Zmiany te, jak wszystkie inne, rodzą wiele pytań i wątpliwości. Podstawowym pytaniem jest zazwyczaj to, jakie przełożenie zmienione przepisy będą miały na rzeczywistość gospodarczą. W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie zebraliśmy najważniejsze zmiany, jakie nastąpią w podatku od towarów i usług od 1 kwietnia 2013 roku i wyjaśniamy ich praktyczne znaczenie.

1. Doprecyzowanie zwolnienia dostawy terenów niezabudowanych

Zgodnie z art.43 ust.1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2013 roku zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę, przy czym ustawa nie precyzuje, co jest kryterium decydującym o tym, czy grunt należy uznać za przeznaczony pod zabudowę. Sytuacja była jasna, jeżeli przeznaczenie terenu wynikało z planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jednakże w przypadku ich braku nie było jasne, na jakiej podstawie określać przeznaczenie terenu.

Problem ten stał się przedmiotem rozbieżnego orzecznictwa organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, w wyniku czego Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów wydał 17 stycznia 2011 roku wyrok o sygnaturze I FPS 8/10, w którym orzekł, że „w sytuacji braku planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla klasyfikacji terenu niezabudowanego, wiążące są zapisy ewidencji gruntów i budynków, a nie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.” W cytowanym wyroku NSA wskazał jednocześnie na konieczność podjęcia działań legislacyjnych zmierzających do zdefiniowania w ustawie o podatku od towarów i usług pojęć dostawy terenów budowlanych lub przeznaczonych pod zabudowę.

Wymóg określenia przez państwo gruntu uznawanego za budowlany wynika również z art.12 ust.3 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym „teren budowlany” w rozumieniu Dyrektywy oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwo członkowskie.

Od 1 kwietnia 2013 roku ustawodawca zmienił nieco przepis art.43 ust.1 pkt 9 ustawy o VAT, w taki sposób, że uzyskał on brzmienie: „zwania się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane”. Jednocześnie, w art.2 został dodany punkt 33, definiujący tereny budowlane jako „grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.” Zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w zależności od rodzaju inwestycji, może być decyzją o lokalizacji celu publicznego lub decyzją o warunkach zabudowy.

Należy zauważyć, że od 1 kwietnia 2013 roku z prawa do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług będą wyłączone tylko te tereny niezabudowane, które spełniają ustawową definicję terenów budowlanych. W związku z tym, że definicja jako tereny budowlane określa tylko te, które zostały przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku takiego planu lub decyzji, teren niezabudowany nie może być uznany za teren budowlany, a zatem korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Moim zdaniem, w tej sytuacji nie będą już miały znaczenia zapisy ewidencji gruntów i budynków ani studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

2. Zmiana przepisów dotyczących świadczeń nieodpłatnych

Po 1 kwietnia 2013 roku, tak jak dotychczas, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało nieodpłatne przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika oraz użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa do celów innych niż działalność gospodarcza. Jednakże do 31 marca 2013 roku to nieodpłatne przekazanie oraz nieodpłatne użycie towarów podlega opodatkowaniu w sytuacji, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów, natomiast po 1 kwietnia czynności te będą podlegały opodatkowaniu, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W uzasadnieniu projektu nowelizacji projektodawca nazywa tę zmianę doprecyzowującą, jednakże istnieją przypadki, w których do 31 marca 2013 roku nie ma obowiązku opodatkowania nieodpłatnego przekazania, a po 1 kwietnia taki obowiązek będzie.

Przykład 1

Pan X - osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą i będąca podatnikiem VAT nabył na potrzeby tej działalności od innej osoby fizycznej, nieprowadzącej działalności gospodarczej samochód. W związku z tym, że pojazd został nabyty od podmiotu niebędącego podatnikiem, przy nabyciu nie występuje VAT naliczony, a zatem nie ma prawa do jego odliczenia. Następnie w samochodzie zostały wymienione drzwi i Pan X odliczył podatek naliczony przy nabyciu drzwi oraz z tytułu usługi ich montażu. Po kilku miesiącach Pan X postanowił wycofać samochód z działalności gospodarczej i podarować go córce. Zgodnie z przepisami obowiązującymi do 31 marca 2013 roku takie przekazanie nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż przy nabyciu pojazdu nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku. Od 1 kwietnia 2013 takie przekazanie będzie podlegało opodatkowaniu, gdyż przy nabyciu drzwi, stanowiących część składową samochodu, Panu X przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Podstawą opodatkowania będzie cena nabycia części składowej (drzwi), w stosunku do której przysługiwało prawo do odliczenia podatku, określona w momencie dostawy, co potwierdza Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu.

Kolejną zmianą, która będzie obowiązywała od 1 kwietnia 2013 roku jest wyłączenie z katalogu nieodpłatnych przekazań towarów, które nie podlegają opodatkowaniu VAT, nieodpłatnego przekazania drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych. Powyższa zmiana wywołuje sporą dyskusję odnośnie konieczności opodatkowania VAT nieodpłatnego wydania klientom broszur, ulotek reklamowych czy cenników w sytuacji gdy nie spełniają one definicji prezentów o małej wartości. W sytuacji przekazania klientom cenników czy katalogów należałoby się zastanowić czy dokonujemy w takiej sytuacji dostawy towarów czy używamy tych towarów do celów związanych z prowadzoną działalnością (do zaprezentowania oferty naszej firmy). W pierwszym przypadku przekazanie cennika, którego cena nabycia netto przekroczyła 10 zł będzie podlegało opodatkowaniu VAT (chyba, że firma prowadzi odpowiednią ewidencję obdarowanych), w drugim przypadku, takie przekazanie nie będzie podlegało opodatkowaniu. Nie ulega natomiast wątpliwości, że opodatkowaniu będzie podlegało przekazanie kalendarzy czy podkładów biurkowych niestanowiących prezentów o małej wartości.

Przykład 2

Spółka Y zamówiła kalendarze książkowe ze swoim logo, danymi adresowymi oraz prezentacją najważniejszych produktów. Kalendarze zostały przekazane klientom Spółki. Do 31 marca 2013 przekazanie nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż kalendarze te spełniają definicję drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych. Od 1 kwietnia 2013 roku przekazanie będzie podlegało opodatkowaniu, chyba że kalendarze będą spełniały definicję prezentów o małej wartości.

W celu uniknięcia opodatkowania opisanych powyżej przekazań, można rozważyć prowadzenie ewidencji pozwalającej na ustalenie tożsamości osób obdarowanych. W takiej sytuacji, jeżeli łączna wartość prezentów przekazanych jednej osobie nie przekroczy w danym roku podatkowym kwoty 100 zł, zgodnie z art.7 ust.3 i ust.4 pkt 1 ustawy o VAT przekazanie nie będzie podlegało opodatkowaniu. Od 1 kwietnia będzie również obowiązywała nowa definicja próbki.

Zgodnie z nowelizacją przez próbkę rozumie się identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika:

1. ma na celu promocję tego towaru oraz

2. nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.

Przykład 3

Producent jogurtów nieodpłatnie przekazał opakowanie jogurtu, oznaczone słowami „próbka” hurtowni. Celem przekazania jest zapoznanie osoby odpowiedzialnej za dokonywanie zamówień z walorami smakowymi jogurtu oraz zachęcenie do zamówienia jego większej ilości. Przekazanie to nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT, gdyż: produkt jest identyfikowalny jako próbka (oznaczony słowem „próbka”), przekazanie ma na celu promocję towaru i nie służy zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego – osoba odpowiedzialna za dokonywanie zakupów może wprawdzie chwilowo zaspokoić głód, ale celem hurtowni jest osiągnięcie zysku ze sprzedaży towarów, a ten cel nie został osiągnięty. Gdyby to samo opakowanie producent przekazał swojemu pracownikowi, przekazanie podlegałoby opodatkowaniu, bo, pomimo że towar jest oznaczony jako próbka, jego przekazanie nie spełnia podstawowego warunku – nie ma na celu promocji towaru.

3. Zmiana podatnika przy dostawach towarów od zagranicznych podmiotów

Do 31 marca 2013 roku, zgodnie z art.17 ust.1 pkt 5 ustawy o VAT, w przypadku dostawy na terytorium Polski towarów przez podatnika nieposiadającego na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, dokonywanej na rzecz polskiego podatnika, zobowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca. Przepis ten stosuje się bez względu na to, czy zagraniczny podmiot będący dostawcą towarów jest zarejestrowany dla potrzeb VAT na terytorium kraju czy też nie. Od 1 kwietnia 2013 roku krajowy nabywca nadal będzie zobowiązany do rozliczenia podatku z tytułu dostaw towarów przez podmiot nieposiadający siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, ale jedynie w sytuacji, gdy zagraniczny podmiot nie będzie zarejestrowany dla celów VAT w Polsce. Jeżeli zagraniczny dostawca będzie zarejestrowany dla potrzeb podatku od towarów i usług na terytorium kraju, to on będzie zobowiązany do rozliczenia należnego podatku.

Wyjątek będą stanowiły dostawy:

• gazu w systemie gazowym;

• energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym;

• energii cieplnej lub chłodniczej przez sieć dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej.

W omawianych powyżej trzech przypadkach, w sytuacji gdy dostawca nie będzie posiadał siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, nabywca nadal będzie obowiązany do rozliczenia podatku, bez względu na rejestrację dostawcy dla potrzeb VAT na terytorium kraju.

Przykład 4

Brytyjska spółka, zajmująca się handlem paliwami, nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, ale jest tu zarejestrowana na potrzeby VAT. Do 31 marca 2013 roku polscy podatnicy nabywający w ramach prowadzonej działalności gospodarczej paliwo od tej spółki są zobowiązani do rozpoznania obowiązku podatkowego z tytułu nabycia, na zasadzie reverse charge, od 1 kwietnia 2013 roku to brytyjska spółka będzie zobowiązana do rozliczenia należnego podatku.

Omawiane powyżej nowe uregulowania nie będą miały zastosowania do dostawy towarów dokonywanej w ramach sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju.

4. Zmiana dostawy ruchomej w transakcjach wewnątrzwspólnotowych

Przepis art.22 ust.2 ustawy o podatku od towarów i usług określa, którą dostawę należy uznać za „ruchomą” w przypadku dostaw łańcuchowych. Przepis ten dotyczy takich sytuacji, kiedy w transakcji występują co najmniej trzy podmioty i każdy z tych podmiotów wystawia fakturę kolejnemu, ale fizycznie towar jest transportowany bezpośrednio od pierwszego do ostatniego w kolejności nabywcy. Jeżeli nabywcy znajdują się w różnych krajach, bardzo ważne jest określenie, w ramach której dostawy następuje przekroczenie granicy. W sytuacji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów bowiem ten podmiot, którego dostawa jest uznana za „ruchomą”, ma prawo do zastosowania stawki VAT 0%.

Do 31 marca 2013 roku art.22 ust.2 ustawy o VAT określał, że jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport jest przyporządkowana dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że nabywca ten udowodni, że wysyłkę lub transport towaru należy zgodnie z zawartymi przez niego warunkami dostawy przyporządkować jego dostawie. Od 1 kwietnia, zgodnie z powyższym przepisem wysyłka lub transport będą przyporządkowane dostawie dokonanej dla danego nabywcy, chyba że z warunków dostawy będzie wynikało, że wysyłkę lub transport należy przyporządkować dostawie dokonanej przez danego nabywcę.

Przykład 5

Spółka PL z siedzibą w Polsce sprzedaje towar spółce DE, z siedzibą w Niemczech, a ta z kolei sprzedaje go dalej spółce DE1, również z siedzibą w Niemczech. Towar jest t...

Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 papierowych oraz cyfrowych wydań magazynu
  • Dostęp online do aktualnych i archiwalnych wydań czasopisma oraz dostęp do dodatkowych materiałów
  • Nielimitowane konsultacje
  • ...i wiele więcej!

Jeśli jesteś Prenumeratorem, zaloguj się, aby przeczytać artykuł w całości.