Brak rejestracji a prawo odliczania podatku VAT

Wynika to z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z kwietnia 2011 roku o sygnaturze I FSK 268/11.

Sytuacja podatnika

W opisywanej sprawie podatnik prowadził opodatkowaną na zasadach ogólnych działalność gospodarczą i korzystał ze zwolnienia podmiotowego w podatku VAT, nie dokonując rejestracji na potrzeby podatku od towarów i usług. Na podstawie ksiąg przychodów i rozchodów oraz zeznania podatkowego organ podatkowy ustalił, że z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej podatnik osiągnął za 2006 rok obrót w wysokości 49.308,85 zł, co w zakresie podatku od towarów i usług wskazało na utratę zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Podatnik winien był złożyć zgłoszenie rejestracyjne dla podatku VAT przed dniem utraty zwolnienia oraz prowadzić stosowną dokumentację i rozliczać ten podatek, czego jednak nie uczynił.

Organy podatkowe odmówiły podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego za kontrolowany okres, wskazując, iż, mimo że prawo do obniżenia podatku należnego o kwoty podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych powstaje zasadniczo w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny, to nabycie tego prawa nie oznacza jeszcze automatycznej jego realizacji. Następuje ona bowiem poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia. W związku z powyższym, organ podatkowy określił podatnikowi wysokość zobowiązania podatkowego, nie uwzględniając w nim naliczonego podatku VAT, twierdząc, iż z powody braku rejestracji takie prawo podatnikowi nie przysługuje.

Podatnik nie zgodził się z powyższym stanowiskiem organu podatkowego. W skardze na decyzję ostateczną podatnik stwierdził, że żaden z przepisów VI Dyrektywy (obecnie dyrektywy 2006/112) nie uzależnia prawa do odliczenia od wymogu formalnego, jakim jest rejestracja podatnika podatku VAT. Organy orzekając na podstawie art. 99 ust. 12 u.p.t.u. o wysokości obowiązku podatkowego są zobowiązane do uwzględnienia podatku naliczonego, a co najmniej odebrania oświadczenia od podatnika, czy korzysta ze swego prawa podmiotowego.

Wyrok sądu pierwszej instancji

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie uchylił decyzje organów podatkowych, wskazując, że pojęcie podatnika jest kategorią obiektywną, niezależną od rejestracji, a to, że organy podatkowe dokonując określenia zobowiązania w podatku od towarów usług nie uwzględniły w wysokości tego zobowią...