Ewidencja sprzedaży zestawów promocyjnych

ODPOWIEDŹ

Właściciel kawiarenki zobowiązany jest do wydania paragonu fiskalnego klientom (osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej), na którym musi uwidocznić poszczególne produkty i właściwe im stawki podatku VAT. Sprzedając kawy, herbaty oraz mufinki oddzielnie, stosuje niewątpliwie ceny jednostkowe odpowiadające kosztom ich wytworzenia lub zakupu. Przyjęcie natomiast założenia, że sprzedaż w pakiecie umożliwi dowolne kształtowanie cen jednostkowych produktów, czyli podstaw opodatkowania w VAT (innych niż w przypadku sprzedaży pojedynczo), należy uznać za błędne i narażone na zakwestionowanie przez organy podatkowe z zastosowaniem klauzuli nadużycia prawa. Takie działanie jest bowiem w oczywisty sposób sprzeczne z celem przepisu dotyczącym stawek na poszczególne produkty lub usługi.

UZASADNIENIE

Warto na wstępie przypomnieć, że ustawodawca w odniesieniu do podatku od towarów i usług zastosował klauzulę nadużycia prawa, która nie jest instytucją tożsamą z klauzulą przeciwko unikaniu opodatkowania (jest on stosowana dla wszelkich tytułów podatkowych z wyłączeniem VAT). Ustawodawca w art.5 ust.5 ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.) wskazał, że klauzula nadużycia prawa powinna być rozumiana w następujący sposób: przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności, o których mowa w ust. 1, w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy. I dalej w ust.4: W przypadku wystąpienia nadużycia prawa dokonane czynności, o których mowa w ust. 1, wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku czynności stanowiących nadużycie prawa. Analizując wstępnie w kontekście tematyki zestawów sprzedażowych problem zastosowania klauzuli nadużycia prawa, należy wskazać na następujące sformułowanie: „miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy”. Norma prawna wskazuje wyraźnie, że podatnik nie powinien dokonywać takich czynności faktycznych lub prawnych, w których wykorzysta dany przepis w taki sposób, iż np. zapłaci podatek w niższej wysokości, a odbędzie się to za sprawą wykorzystania treści przepisu niezgodnie z jego celem.

W przypadku sprzedaży produktów w zestawach należy wskazać na następujący problem. Podatnik powinien mieć na uwadze, iż stosując różne ceny jednostkowe produktów w zależności od sposobu zorganizowania sprzedaży, prowadzi do dwóch odmiennych sytuacji w zakresie podstawy opodatkowania, otóż:

• a) sprzedając oddzielnie produkty po cenach wynikających z logiki racjonalności ekonomicznej stosuje podstawy opodatkowania zgodne z wartością produktu w cenie sprzedaży, a jednocześnie przypisuje im właściwe stawki VAT,

• b) stosując w sprzedaży zestawy promocyjne oparte o zmianę cen jednostkowych nieodpowiadających wartości sprzedażowej produktu, prowadzi tak naprawdę do zmiany podstaw opodatkowania,

• c) zmiana cen jednostkowych w taki sposób prowadzi do sytuacji, w której stawka VAT dla danego produktu lub usługi jest naliczana od nierealnej ekonomicznie podstawy opodatkowania,

• d) w efekcie podatek należny VAT (według właściwie zastosowanej stawki) nie jest zgodny wartościowo z realną ekonomicznie podstawą opodatkowania.

Takie działanie, obniża łączną wartość podatku należnego VAT naliczoną w transakcji, ma wyraźne cechy uzyskania korzyści ekonomicznej, która jest sprzeczna z celem przepisu (zastosowaniem określonej stawki VAT do realnej wartościowo podstawy opodatkowania).

Przykład 1

Kawiarenka sprzedaje filiżankę kawy w cenie jednostkowej netto 10 zł oraz oddzielnie mufinkę po 5...