Moment powstania obowiązku podatkowego w usługach budowlanych przy odwrotnym obciążeniu

Odpowiedź
Faktury, które zostały przesłane do nabywcy usługi i nabywca poświadczył ich przyjęcie, zostały wprowadzone do obrotu prawnego. Zatem, każda z faktur powinna być zaksięgowana w danych miesiącach.

W przypadku usług budowlanych świadczonych na rzecz podatników obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Gdy faktura nie zostanie wystawiona lub zostanie wystawiona z opóźnieniem, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, tj. w przypadku usług budowlanych  nie później niż 30 dnia od daty ich wykonania.

W sytuacji pierwszej faktury obowiązek podatkowy powstał 30 kwietnia, stąd Podatnik powinien wykazać podatek należny oraz VAT naliczony w deklaracji VAT za miesiąc kwiecień. Po otrzymaniu korekty tej faktury należało złożyć korektę  Deklaracji za kwiecień z podatkiem należnym i naliczonym „in minus”. Drugą fakturę należało rozliczyć po stronie podatku należnego i naliczonego w deklaracji za miesiąc maj, ponieważ obowiązek podatkowy powstał z chwilą wystawienia tej faktury.

Uzasadnienie
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
2. usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

W przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT powyższy przepis stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca. Jednakże, stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego. W związku z tym nabywca usług budowlanych wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy, świadczonych przez podwykonawcę, staje się odpowiedzialny za rozliczenie podatku VAT od tych usług.

Zgodnie z art. 86 ust. 10b pkt 3 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od usług budowlanych, dla których podatnikiem jest ich nabywca, powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych usług powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych  usług powstał obowiązek podatkowy.

Po upływie tego okresu, odliczenie podatku naliczonego następuje w deklaracji za okres rozliczeniowy, w stosunku do którego nie upłynął jeszcze termin złożenia deklaracji podatkowej. Natomiast podatek należny trzeba wykazać w momencie wykonania usługi, czyli złożyć korektę deklaracji VAT za dany okres.
Tak więc, nabycie usług budowlanych rozliczanych zgodnie z zasadami odwrotnego obciążenia są neutralne dla nabywcy jedynie przed upływem trzech miesięcy.

Jeżeli faktura została przesłana do nabywcy usługi i nabywca poświadczył jej przyjęcie, to została ona wprowadzona do obrotu prawnego. Taką fakturę usługodawca może poprawić jedynie poprzez wystawienie korekty. Zatem, jeśli nastąpiła pomyłka w wystawionej fakturze, to wystawienie faktury korygującej fakturę pierwotną jest zasadne. W przedstawionym zdarzeniu obowiązek podatkowy powstał:

1. pierwsza faktura wystawiona 14 maja z terminem wykonania usługi do 31 marca – obowiązek podatkowy powstał w dniu 30 kwietnia – zatem faktura nr 1/05 powinna być ujęta w deklaracji za kwiecień, a z chwilą wystawienia korekty tej faktury podatek należny powinien być skorygowany in minus,
2. druga faktura wystawiona 14 maja z terminem wykonania do 25 kwietnia – obowiązek podatkowy powstał w maju – zatem, faktura powinna być ujęta w deklaracji za maj i wówczas w tej samej deklaracji nabywca usługi może rozliczyć VAT  naliczony. 

Jeżeli jednak, Czytelnik nie wykazał podatku należnego VAT z tytułu tej transakcji w okresie powstania obowiązku podatkowego, to ma na to  trzy miesiące. Zatem w tym czasie, Podatnik ma możliwość naliczenia podatku należnego i odliczenia podatku naliczonego w  miesiącu powstania obowiązku podatkowego.

Otrzymanie faktury korekty 18 czerwca spowoduje konieczność rozliczenia jej „in minus”. W tej sytuacji  korektę podstawy opodatkowania należy wykazać w okresie wystawienia faktury pierwotnej. A więc na skutek zawyżenia podstawy opodatkowania, korekty podatku należnego należy dokonać za okres, w jakim została wystawiona faktura pierwotna. W związku z korektą faktury z adnotacją „odwrotne obciążenie” Czytelnik zobowiązany będzie również do zmniejszenia podatku naliczonego i wykazania go w rozliczeniu za okres wystawienia faktury pierwotnej.

Ewidencja w deklaracjACH:  w VAT-7 dostawę towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 lub 8 ustawy należy wykazać w poz. 34 podstawę opodatkowania, i w poz. 35 podatek należny oraz po stronie podatku naliczonego w poz. 45 wartość netto i w poz. 46 podatek naliczony.
 

Podstawa prawna: -art. 17 ust. 1 pkt 8, art. 19a ust.5 pkt 3 lit.a, art. 106b ust. 1, art. 106 i ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.