Przekształcenie użytkowania wieczystego na pełną własność a podatek VAT

Odpowiedź

Opłata wniesiona z tytułu przekształcenia użytkowania wieczystego (ustanowionego w 2000 r.) w prawo własności nie podlega VAT. 

Uzasadnienie

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Dostawa towarów, to przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

• oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste,
• zbycie praw użytkowania wieczystego.

W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem (towarem)  na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela. Zatem w świetle ustawy o podatku od towarów i usług odpłatne przeniesienie prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowi dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu.
W sprawie opodatkowania VAT przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności wypowiedziało się Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 29137.
Zdaniem Ministerstwa „czynność ta nie będzie traktowana jako ponowna dostawa tego samego towaru, ponieważ nie zostanie spełniona dyspozycja art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności stanowi w istocie jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, nie będzie wpływać natomiast na „władztwo do rzeczy”, które użytkownik wieczysty już uzyskał w dacie ustanowienia użytkowania wieczystego. Mimo, że czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności gruntów, dla których prawo to ustanowiono po wejściu w życie ustawy o VAT nie podlega opodatkowaniu jako ponowna dostawa towaru, ani żadna inna czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT (jest to kontynuacja dokonanej już dostawy towarów), to jednak kwota należna z tytułu przekształcenia prawa własności będzie podlegać opodatkowaniu, jako element ceny za jego dostawę. Wszystkie zatem kwoty należne właścicielowi gruntu pobrane z tytułu ustanowienia i trwania prawa użytkowania wieczystego, w tym również za jego przekształcenie w prawo własności, podlegają opodatkowaniu tym podatkiem”. 
Jednocześnie Minister Finansów podkreślił, że „przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego, dla którego prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r. (...) nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust.1 tej ustawy, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i pozostaje poza zakresem tej ustawy (w konsekwencji pobrane opłaty, w tym z tytułu przekształcenia w prawo włas...