ODPOWIEDŹ
Jeżeli w umowie nie zostało zawarte zastrzeżenie, że zapłata za usługę nastąpi np. dopiero po naprawieniu maszyny, to wówczas firma ma obowiązek dokonania zapłaty ceny w terminie określonym na fakturze. Firmie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT z tej faktury, jeżeli maszyna służy sprzedaży opodatkowanej VAT.
UZASADNIENIE
W myśl ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (K.c.) zapłata ceny lub wynagrodzenia jest świadczeniem wzajemnym, a powstrzymanie się z jego wykonaniem jest możliwe gdy:
- wierzyciel odmawia pokwitowania, dłużnik może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego. (art.463 K.c.),
- wierzyciel odmawia zwrotu dokumentu stwierdzającego zobowiązanie lub uczynienia na nim odpowiedniej wzmianki (w sytuacji gdy wierzyciel ma interes w zachowaniu dokumentu, w szczególności gdy świadczenie zostało spełnione tylko częściowo, dłużnik może żądać uczynienia odpowiedniej wzmianki na dokumencie), albo pisemnego oświadczenia o utracie dokumentu, dłużnik może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, albo złożyć jego przedmiot do depozytu sądowego (art.465 §1 i 3 K.c.),
- świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego (art.488 § 2 K.c.),
- jedna ze stron obowiązana jest spełnić świadczenie wzajemne wcześniej, a spełnienie świadczenia przez druga stronę jest wątpliwe ze względu na jej stan majątkowy, strona zobowiązana do wcześniejszego świadczenia może powstrzymać się z jego spełnieniem, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego lub nie da zabezpieczenia (art. 490 § 1 K.c.).
Natomiast określone w art. 88 ust. 3a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług przypadki, w których faktura nie stanowi podstawy do odliczenia VAT związane są z takimi nieprawidłowościami, które mogłyby przyczynić się do nadużyć w tym zakresie.
Jak wynika bowiem z art. 88 ust 3a pkt 4 lit.a ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury, stwierdzające czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności. Analizując treść tego przepisu należy przyjąć, że dotyczy on przypadków wystawiania tzw. pustych faktur.
W przedstawionym przypadku, serwisant podjął się naprawy maszyny, jednak z nieokreślonych przyczyn naprawa ta nie powiodła się. Za usługę (dojazd plus czynności zmierzające do naprawy maszyny) została wystawiona faktura i naliczony VAT. Jeżeli w umowie strony nie zastrzegły, iż wykonanie umowy nastąpi w momencie skutecznej naprawy maszyny, to w analizowanym przypadku doszło do wykonania usługi, a wystawiona faktura dokumentuje faktycznie wykonane czynności.
Tym samym, gdy nie miały miejsca sytuacje wynikające z przytoczonych regulacji Kodeksu cywilnego, a firma w umowie z kontrahentem nie zawarła zastrzeżenia, że zapłata nastąpi dopiero po należytym wykonaniu usługi, to jest zobowiązana do zapłaty należności w uzgodnionym terminie, pomimo niezadowalającego efektu jej wykonania.
Podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT zawartego w przedmiotowej fakturze, jeżeli maszyna służy sprzedaży opodatkowanej VAT.
Należy zauważyć, iż przyjęcie faktury i odliczenie podatku z niej wynikającego, nie zamyka podatnikowi drogi do dochodzenia swoich praw w postępowaniu cywilnym.
Emilia Wach
