Zmiany w podatku od towarów i usług na 2020 rok

1. Zmiany od 1 stycznia 2020 roku

1.1. Zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług
a) W art.43 ust. 1 pkt 22 wprowadzo centra usług społecznych jako korzystające ze zwolnienia od VAT w zakresie wykonywania przez nich usług pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy.
Ustawą z 19 lipca 2019 roku o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, wprowadzono możliwość utworzenia wyspecjalizowanej jednostki budżetowej gminy – centrum usług społecznych, za pomocą której gminy będą mogły w sposób skoordynowany i efektywny udzielać usług społecznych odpowiadających na potrzeby mieszkańców. Ustawa stwarza gminom możliwość utworzenia centrum usług społecznych, jednak nie nakłada na nie takiego obowiązku. Decyzja o utworzeniu w gminie centrum usług społecznych będzie zatem samodzielną decyzją gminy. 
b) W art. 96 tj. w zakresie rejestracji, uchylono ust. 7a, zgodnie z kórym podatnik będący osobą fizyczną był obowiązany poinformować właściwego naczelnika urzędu skarbowego o:

1. dokonaniu wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej zarządcy sukcesyjnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym, w terminie 7 dni od dnia dokonania tego wpisu;
2. zmianach w zakresie w/w wpisu - w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana.

Do art. 96 wprowadzono natomiast ust.8a, zgodnie z którym, wykreślenia z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT  nie stosuje się w przypadku śmierci podatnika, gdy właściwy naczelnik urzędu skarbowego otrzymał z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej:

1. dane zarządcy sukcesyjnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym,
2. informacje o zmianach danych, o których mowa w pkt 1 - na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1291 i 1495).

c) W zakresie faktur, do art. 106b wprowadzono ust. 5-7:

• W przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej;
• W przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę z naruszeniem ust. 5, organ podatkowy ustala temu podatnikowi dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.
• Przepisów ust. 5 i 6 nie stosuje się do podatników świadczących usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0).

Zmiany te wprowadzono w związku ze zgłaszanymi znacznymi nadużyciami w zakresie wystawiania faktur, które nie mają odzwierciedlenia w istniejącym stanie faktycznym – tzw. „pustych faktur” – do paragonów fiskalnych. Ograniczono prawo do wystawiania faktur na rzecz nabywcy posługującego się numerem, za pomocą którego jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, do paragonów potwierdzających dokonanie tej sprzedaży, które będą zawierały ten numer. Regulacja ta pozwoli na eliminację procederu wystawiania faktur na podstawie zebranych paragonów pozostawionych przez innych klientów.
W sytuacji, gdy podatnik dokonujący sprzedaży nie będzie miał technicznej możliwości wpisania numeru identyfikującego na paragonie, nabywca powinien zadeklarować w momencie dokonywania zakupu, że nabywa towar lub usługę, jako podatnik – w takiej sytuacji sprzedawca nie powinien rejestrować zakupu na kasie rejestrującej, tylko powinien od razu wystawić fakturę.  
d) W zakresie ewidencji, wprowadzono art.109a, zgodnie z którym, w przypadku ujęcia w ewidencji przez podatnika wykonującego czynności opodatkowane wystawionej dla niego faktury dotyczącej sprzedaży potwierdzonej paragonem, który nie zawiera numeru, za pomocą którego jest on zidentyfikowany na potrzeby podatku, organ podatkowy ustala temu podatnikowi dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.
W art. 109a ustawy VAT wprowadza się zatm sankcję dla podatników, którzy ujmą w ewidencji wystawioną dla nich fakturę dotyczącą sprzedaży udokumentowanej paragonem, który nie zawierał numeru identyfikującego tego podatnika na potrzeby podatku. 

1.2. Zmiany w Ordynacji podatkowej
a) Odpowiedzialność solidarna
W dodanym art. 117ba ustawy Ordynacja podatkowa przewidziano odpowiedzialność solidarną wobec podatnika, na rzecz którego dokonano dostawy towaru lub świadczono usługę, całym jego majątkiem wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy lub świadczącym tę usługę zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, za jego zaległości podatkowe w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę lub tę usługę, w przypadku gdy zapłata należności zostanie przekazana na rachunek inny niż rachunek zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie.
 

Odpowiedzialność solidarna nie będzie dotyczyła wszystkich zobowiązań podatkowych. Podatnik będzie odpowiadał solidarnie za zaległości podatkowe kontrahenta, ale tylko do kwoty podatku od towarów i usług, związanego z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, za które płatność nie została dokonana na rachunek podatnika zawarty w wykazie „białej listy” i transakcji, których wartość przekracza 15 000 zł. 
Dodano nowy przypadek odpowiedzialności tzw. osoby trzeciej za zaległości podatkowe podatnika. Ponosi ją podmiot, który dokonuje płatności na rzecz sprzedawcy na rachunek inny niż zamieszczony w wykazie podatników VAT (zwanym potocznie białą listą). Podmiotem tym najczęściej jest nabywca (art. 117ba § 1), ale może być nim także inna osoba, np w przypadku faktoringu albo cesji wierzytelności, (art. 117ba § 2).
 

b) Zabezpieczenie na majątku
Wprowadzono zmiany w art. 33b i zgodnie z nowym brzemieniem zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika o którym mowa także w art.117ba (po doręczeniu mu decyzji orzekającej o odpowiedzialności podatkowej za zaległości podatkowe dostawcy towarów lub usługodawcy, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie nie zostanie przez dostawcę towarów lub usługodawcę wykonane, w szczególności gdy dostawca towarów lub usługodawca trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić postępowanie egzekucyjne; decyzja o zabezpieczeniu wygasa w momencie wszczęcia postępowania egzekucyjnego wobec podatnika, o którym mowa w art.117b i art.117ba).

c) Mikrorachunek
Wpłaty na poczet PIT, CIT, VAT oraz niepodatkowych należności budżetowych mają być dokonywane na rachunek urzędu skarbowego z indywidualnego rachunku podatkowego (art. 61b § 1).
Struktura numeru indywidualnego rachunku podatkowego jest zgodna z formatem Numeru Rachunku Bankowego i zawiera:

1. sumę kontrolną;
2. numer rozliczeniowy jednostki organizacyjnej banku;
3. identyfikator podatkowy.

Numer indywidualnego rachunku podatkowego jest udostępniany, po podaniu identyfikatora podatkowego, w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych lub w urzędzie skarbowym (art. 61b § 2 i§ 3). 
Nr rachunku można sprawdzić na stronie podatki.gov.pl
Mikrorachunek podatkowy to indywidualny rachunek podatkowy, który służy do wpłat PIT, CIT i VAT. Od 1 stycznia 2020 r. podatnicy i pracodawcy-płatnicy zapłacą PIT, CIT i VAT do urzędu skarbowego za jego pomocą. Mikrorachunek służy tylko do wpłat podatku. Zwroty nadpłat i podatków będą realizowane na dotychczasowych zasadach, czyli np. na ROR.
Numer mikrorachunku można wygenerować na stronie podatki.gov.pl. Można otrzymać go również w dowolnym urzędzie skarbowym.
Wystarczy, że przedsiębiorca poda:

• swój PESEL, gdy jest osobą fizyczną lub nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT,
• NIP jeśli prowadzi działalność gospodarczą, jest podatnikiem VAT, jest płatnikiem podatków, składek na ubezpieczenie społeczne i / lub zdrowotne

Generator mikrorachunku podatkowego działa całodobowo, dzięki temu swój numer można sprawdzić w każdym czasie i miejscu, np. korzystając z telefonu czy tabletu. Wygenerowanie i prowadzenie mikrorachunku jest całkowicie bezpłatne.
Numer nadawany jest każdemu podatnikowi i płatnikowi automatycznie – to znaczy, że nie wymaga składania żadnych wniosków do urzędu skarbowego. Numer twojego mikrorachunku zawsze będzie taki sam, nawet gdy zmienisz adres zamieszkania, właściwość urzędu skarbowego czy nazwisko. 
Należy pamiętać, aby nie korzystać z żadnych innych stron internetowych lub np. numerów rachunków otrzymanych e-mailem lub SMS-em – mogą być one próbą wyłudzenia. Mikrorachunek, oprócz idywidualnego identyfikatora podatkowego, musi zawierać cyfry 1010 0071 222.

Ministerstwo Finansów wskazuje, że dzięki mikrorachunkowi podatkowemu:

• w wygodny i prosty sposób zapłacisz PIT, CIT i VAT na jeden, stały, indywidualny mikrorachunek podatkowy - nie będziesz już wybierać oddzielnych rachunków,
• szybko sprawdzisz numer mikrorachunku podatkowego w każdym miejscu i czasie,
• jeśli przeprowadzisz się lub zmienisz siedzibę firmy, dalej będziesz posługiwać się tym samym mikrorachunkiem podatkowym,
• nie będziesz już szukać obowiązujących numerów rachunków urzędów skarbowych i ograniczysz liczbę omyłkowych przelewów na niewłaściwe konto,
• mikrorachunek podatkowy zapewni szybszą obsługę płatności PIT, CIT i VAT. Szybciej otrzymasz potrzebne ci zaświadczenia, np. o niezaleganiu w podatkach.
   

d) Zmieniono zasady zaliczania wpłaty dokonanej przez podatnika, na którym ciążą zobowiązania podatkowe z różnych tytułów. Przyjęto, że podatnik ma prawo wskazać zobowiązanie, na poczet którego chce zaliczyć wpłatę. Zgodnie bowiem z nowym brzmieniem art. 62 § 1, jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe z różnych tytułów, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet podatku zgodnie ze wskazaniem podatnika, a w przypadku braku takiego wskazania - na poczet zobowiązania podatkowego o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zobowiązań podatkowych podatnika. W przypadku gdy na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe, których termin płatności upłynął, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności we wskazanym przez podatnika podatku, a w przypadku braku takiego wskazania lub braku zaległości podatkowej we wskazanym podatku - na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zaległości podatkowych podatnika.

e) Wprowadzono nową regulację na mocy art. 299f, na podstawie którego Szef KAS przekazuje Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów informację o ustaleniu prawdopodobieństwa wystąpienia opóźnień w spełnianiu świadczeń pieniężnych przez podmiot obowiązany do przesyłania danych z ewidencji VAT.

Prawdopodobieństwo wystąpienia opóźnień uznaje się za ustalone, jeżeli suma wartości świadczeń pieniężnych niezapłaconych przez dany podmiot w terminie 60 dni od dnia otrzymania faktury wynosi w okresie kolejnych 3 miesięcy co najmniej 2.000.000 zł. Prawdopodobieństwo wystąpienia opóźnień jest ustalane na podstawie danych będących w posiadaniu organów Krajowej Administracji Skarbowej. Informacja o ustaleniu prawdopodobieństwa wystąpienia opóźnień obejmuje dane identyfikujące podmiot wraz z danymi wynikającymi z ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, oraz danymi wynikającymi z informacji i zestawień, o których mowa w art. 119zq, dotyczącymi faktur zapłaconych po terminie 60 dni od dnia ich otrzymania. Informacja o ustaleniu prawdopodobieństwa wystąpienia opóźnień może obejmować również dodatkowe dane, jeżeli mogą one wpłynąć na zwiększenie skuteczności analizy prawdopodobieństwa, o której mowa w art. 13c ust. 3 ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Informacja o ustaleniu prawdopodobieństwa wystąpienia opóźnień jest przekazywana w terminie do 20. dnia drugiego miesiąca następującego po miesiącu, za który ustalono to prawdopodobieństwo.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej przekazuje Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, na jego wniosek:

1. dane wynikające z ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przekazane przez podmiot wskazany we wniosku, w okresie nie dłuższym niż 24 miesiące poprzedzające miesiąc jego otrzymania;
2. dane wynikające z ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przesłane przez podmiot wskazany we wniosku w okresie nie dłuższym niż 24 miesiące poprzedzające miesiąc jego otrzymania, dotyczące faktur, co do których nie zidentyfikowano zapłaty w danych wynikających z informacji i zestawień, o których mowa w art. 119zq, przez ten podmiot.

W przypadku gdy suma kwot wynikających z faktur otrzymanych przez podmiot wskazany we wniosku, dokumentujących dostawę towarów lub wykonanie usług w żadnym z okresów 3 kolejnych miesięcy przypadających w okresie 24 miesięcy poprzedzających miesiąc otrzymania wniosku, o którym mowa w § 7, nie przekracza kwoty, o której mowa w § 2, Szef Krajowej Administracji Skarbowej informuje o tym Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i nie przekazuje informacji ani danych, o których mowa w § 7.
Sposób przekazywania informacji oraz danych, o których mowa w § 1 i 7, określa porozumienie zawarte pomiędzy Szefem Krajowej Administracji Skarbowej a Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Ustawodawca wskazał, że celem tej zmiany jest poprawa otoczenia prawnego, w jakim funkcjonują strony transakcji handlowych, w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Indywidualne informacje i dane gromadzone w systemach informatycznych Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (także przesyłane w ramach JPK-VAT oraz poprzez system STIR) podlegają szczególnej ochronie tajemnicą skarbową (art. 293 Ordynacji podatkowej). W ramach nowelizacji dodano do katalogu informacji objętych tajemnicą skarbową informacje o ustaleniu prawdopodobieństwa wystąpienia opóźnień w transakcjach handlowych (art. 293 § 2 pkt 11 Ordynacji podatkowej). Ujawnienie informacji objętych tajemnicą skarbową jest penalizowane karą pozbawienia wolności (art. 306 Ordynacji podatkowej).

f) Do podmiotów, którym organy podatkowe udostępniają informacje zawarte w aktach spraw podatkowych, dodano ośrodki pomocy społecznej, centra usług społecznych i powiatowe centra pomocy rodzinie w zakresie prowadzonych postępowań o świadczenia z pomocy społecznej (art. 299 § 3 pkt 10).

2. Zmiany w VAT od 1 kwietnia 2020 roku

a) W celu zapewnienia podatnikom ochrony oraz umożliwienia prawidłowego przyporządkowania...