Samochód w działalności gospodarczej

 Nabycie i użytkowanie pojazdów

1. Zasady ogólne

1.1. Częściowe odliczenie (50% kwoty VAT)

Przypomnijmy, iż co do zasady, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku VAT (art.86a ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług). Do tych wydatków zalicza się:

1. nabycie, import lub wytworzenie tych pojazdów oraz nabycie lub import ich części składowych,

2. używanie tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową,

3. nabycie lub import paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

Należy jednak pamiętać, iż zgodnie z przepisami przejściowymi, podatnicy do 30 czerwca 2015 roku nie mają prawa do odliczenia podatku naliczonego, w przypadku działalności mieszanej, przy nabyciu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu wykorzystywanych do napędu:

- samochodów osobowych;

- pojazdów samochodowych innych niż samochody osobowe, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:

a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,

b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,

c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg

WAŻNE:

Od 1 lipca 2015 roku podatnicy wykorzystujący w/w samochody w działalności mieszanej będą mogli odliczyć 50% VAT z faktur za paliwo.

1.2. Pełne odliczenie (100% kwoty VAT)

Jak wynika z art.86a ust.3 ustawy o VAT, w przypadku używania pojazdu samochodowego podatnik ma prawo do odliczenia całej kwoty VAT od wydatków z nim związanych w przypadku:

• gdy jest on wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika,

• jest konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie,

• nabycia towarów montowanych w tych pojazdach i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

Pojazd samochodowy uznany będzie za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli sposób jego wykorzystywania przez podatnika, określony w ustalonych przez niego zasadach jego używania i potwierdzony prowadzoną ewidencją przebiegu tego pojazdu, wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne. Ewidencji przebiegu pojazdu podatnik nie musi prowadzić, gdy samochód osobowy będzie przeznaczony wyłącznie do:

a) odprzedaży,

b) sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika,

c) oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze,

- jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.

Obowiązku prowadzenia ewidencji nie mają także podatnicy, który odliczają 50% kwoty podatku VAT od wydatków związanych z używaniem samochodu oraz którzy nie mają prawa do odliczenia VAT od wydatków z nimi związanych.

Zatem, w przypadku samochodów użytkowanych wyłącznie do celów działalności gospodarczej, podatnik ma prawo do pełnego odliczenia VAT od wydatków z nim związanych, w tym również od nabycia paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu pod warunkiem:

• zgłoszenia pojazdu do US na druku VAT-26,

• prowadzenie ewidencji dla celów VAT,

• wprowadzenie zasad użytkowania pojazdu np. w formie regulaminu.

2. Odliczanie podatku w praktyce

2.1. Czy można odliczyć pełną wartość podatku naliczonego od maszyn rolniczych, pojazdów (ciągników, kombajnów, itp.) oraz paliwa do nich? Rolnik zarejestrowany jest jako czynny podatnik VAT.

W opisanym przypadku można odliczyć pełną kwotę podatku pod warunkiem, że pojazdy te wykorzystywane są wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych VAT (zgodnie z art.86 ust. 1 ustawy o VAT). Zgodnie z art. 2 pkt 34 ww. ustawy za pojazd samochodowy rozumie się: pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Jak widzimy ustawodawca odwołał się tutaj to definicji pojazdu samochodowego użytej w ustawie prawo o ruchu drogowym. Z art. 2 pkt 33 tej ustawy wynika, że pojazd samochodowy to pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h; określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego. Zatem ciągnik rolniczy wyłączony jest z definicji pojazdu samochodowego, natomiast kombajn rolniczy nie przekracza prędkości 25 km/h (osiąga prędkość 21 km/h), stąd pojazdy te nie są zaliczane do pojazdów samochodowych, a tym samym wskazane w art. 86a ograniczenia w odliczeniu podatku VAT nie mają do nich zastosowania.

2.2. Podatnik w styczniu 2015 nabył samochód i zrobił badanie na VAT-1a, ale w styczniu nie zarejestrował jeszcze samochodu. Czy ma prawo odliczyć VAT z faktury za paliwo wystawionej 31 stycznia 2015?

Tak, podatnik może dokonać takiego odliczenia, pod warunkiem, że samochód będzie wykorzystywany do wykonywania działalności opodatkowanej VAT, a w dowodzie rejestracyjnym zostanie zamieszczona adnotacja o spełnieniu ustawowych wymagań.

2.3. Podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. Zamierza wziąć samochód osobowy w leasing, na potrzeby tej działalności, złożyć VAT-26 i odliczać cały VAT od rat leasingowych. Wpłacił zaliczkę i dostał fakturę zaliczkową. Nie otrzymał jeszcze samochodu. Czy może odliczyć cały VAT z tej faktury?

Podatnik może odliczyć cały VAT z faktury zaliczkowej, pod warunkiem, że:

• samochód rzeczywiście będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej,

• prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu,

• złożenia w urzędzie skarbowym druku VAT-26 w terminie 7 dni od dokonania wpłaty zaliczki na poczet leasingowanego samochodu.

W tym momencie jednak - podatnik fizycznie nie posiada samochodu - należy wziąć pod uwagę zamierzony sposób wykorzystania samochodu (wyłącznie do celów działalności gospodarczej). Natomiast warunki dotyczące sposobu jego wykorzystania i prowadzenia ewidencji spełnić już po przyjęciu auta do używania. Jedynym wymogiem formalnym dla dokonania pełnego odliczenia VAT oprócz posiadania oryginału faktury jest złożenie informacji VAT-26 w terminie 7 dni od dokonania wpłaty.

2.4. Firma zajmująca się wyłącznie wynajmem samochodów osobowych klientom indywidualnym oraz firmom, będąca czynnym płatnikiem VAT zakupiła samochód, który będzie służył jedynie wynajmowi. Czy można odliczyć 100% podatku VAT naliczonego wykazanego na fakturze zakupu tego samochodu? Czy VAT naliczony przy zakupie paliwa do samochodów wykorzystywanych do podstawowej działalności firmy (wynajmu) można odliczyć w wysokości 100%?

Jeżeli zakupiony samochód będzie służył wyłącznie do celów prowadzonej działalności, tj. wynajem samochodów, a w firmie ustalono zasady użytkowania wynajmowanych pojazdów które wykluczają ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, to przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu przedmiotowego pojazdu oraz wydatków związanych z jego eksploatacją, w tym zakupu paliwa. Sposób rozliczenia zakupu paliwa powinien być określony w regulaminie wypożyczalni, a jeśli takiego nie ma, w umowie najmu.

2.5. Czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 100% podatku zawartego w fakturach dotyczących wydatków z tytułu zakupu paliw silnikowych, gazu, oleju napędowego dla pojazdów samochodowych spełniających warunki z ustawy o VAT do pełnego odliczenia w przypadku posiadania umów z pracownikami na ich używanie, odpłatnych przy używaniu ich do celów prywatnych?

Z pytania wynika, że pracownicy użytkują te samochody w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów tej działalności na podstawie umowy o używanie samochodu służbowego, a w przypadku używania ich do celów prywatnych są obciążani odpowiednią opłatą. Zatem, przesłanka wynikająca z art.86a ust. 3 pkt 1 lit.a ustawy, która uzależnia prawo do pełnego odliczenia VAT od wykorzystywania pojazdów wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, została spełniona. Tym samym podatnik posiada pełne prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktur dotyczących wydatków związanych z zakupem paliw silnikowych, gazu i oleju napędowego.

2.6. Podatnik posiada flotę samochodową składającą się z różnego rodzaju pojazdów m. in. samochody osobowe wykorzystywane w sposób mieszany, tj. do działalności gospodarczej Spółki oraz do innych celów. Spółka ponosi różne wydatki, które są związane wyłącznie z działalnością gospodarczą. Czy od tych wydatków, które są w całości związane z działalnością gospodarczą Spółki i dotyczą pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, ma ona prawo do odliczenia 100% VAT?

Od przedmiotowych wydatków dotyczących samochodów osobowych, wykorzystywanych do działalności gospodarczej oraz do celów prywatnych, Podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia 100% VAT a ograniczone do 50% w odniesieniu do wszystkich wydatków eksploatacyjnych, związanych z używaniem samochodów osobowych przeznaczonych do użytku „mieszanego”. Jednocześnie w okresie do 30 czerwca 2015 roku, Podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w przypadku nabycia paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, przeznaczonych do napędu samochodów osobowych wykorzystywanych do celów „mieszanych”.

 Sprzedaż pojazdów

1. Zasada ogólna

Dostawa samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych (nawet w sytuacji, gdy przy ich nabyciu istniało ograniczone prawo do odliczenia podatku VAT) podlega opodatkowaniu podstawową stawką VAT - 23%.

Zwolnienie od VAT dla sprzedaży używanego samochodu przysługuje wyłącznie na podstawie art.43 ust.1 pkt 2 ustawy o VAT i dotyczy dostawy towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wprowadzony został system korekt w sytuacji, gdy podatnik nabył pojazd samochodowy:

1. z pełnym prawem do odliczenia, w związku z przeznaczeniem go do wykorzystywania wyłącznie w działalności gospodarczej, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia zmieni jego przeznaczenie i będzie wykorzystywał ten pojazd również do innych celów niż działalność gospodarcza – art. 90b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT,

2. z ograniczonym do 50% prawem do odliczenia, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia dokona sprzedaży opodatkowanej tego pojazdu lub przeznaczy ten pojazd do użytku wyłącznie w działalności gospodarczej - art. 90b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Okres korekty wynosi 60 miesięcy, a jeżeli samochód został kupiony za cenę mniejszą bądź równą 15.000 zł - 12 miesięcy i jest on liczony od miesiąca, w którym nabyto pojazd.

W zamian za konieczność zastosowania pełnej stawki przy sprzedaży, ustawodawca przewidział możliwość korekty tej części VAT, która nie została odliczona przy zakupie pojazdu samochodowego. Uznano bowiem, że sprzedaż pojazdu, przy nabyciu którego przysługiwało ograniczone odliczenie, jest równoznaczna ze zmianą jego wykorzystania na wykorzystanie wyłącznie do działalności opodatkowanej. Należy jednak pamiętać, iż korekta ta dotyczy wydatków dotyczących nabycia, importu lub wytworzenia pojazdu, nie dotyczy natomiast wydatków pozostałych, w tym również związanych z używaniem pojazdu na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze.

Wprowadzony system korekt dotyczy pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika od 1 kwietnia 2014 roku.

Na zasadzie wyjątku systemem tym w zakresie zwiększenia podatku naliczonego do odliczenia zostaną objęte przypadki dokonania od 1 kwietnia 2014 sprzedaży pojazdów samochodowych zakupionych przed tym dniem, objętych dotychczasowym ograniczonym prawem do odliczania podatku.

2. Sprzedaż pojazdów w praktyce

2.1. Czy należy opodatkować sprzedaż pojazdu przez rolnika ryczałtowego (niezarejestrowany i zarejestrowany podatnik VAT), od których nie przysługiwało odliczenie VAT?

Jeżeli pojazd wykorzystywany był w działalności opodatkowanej VAT, wówczas jego sprzedaż podlega opodatkowaniu.

2.2. Firma „B” , która dotychczas nie prowadziła sprzedaży na rzecz osób fizycznych - w marcu 2015 roku sprzedaje samochód osobie fizycznej nieprowadzącej działalności. Transakcja ta podlega opodatkowaniu. Czy ma obowiązek ewidencji na kasie fiskalnej?

• Nie ma obowiązku - w przypadku, gdy rozpoczyna po dniu 31 grudnia 2014 roku dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20.000 zł (§3 ust.1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4.11.2014 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących),

• W przypadku gdy „B” dokona sprzedaży na rzecz osoby prywatnej i jednocześnie przekroczy limit 20.000 tys. zł, to w tej sytuacji, co do zasady, będzie obowiązana do zainstalowania kasy fiskalnej. Obowiązek ten jednak pojawi się dopiero z chwilą dokonania następnej transakcji sprzedaży towarów na rzecz w/w osób. W tej jednak sytuacji należy rozważyć możliwość skorzystania ze zwolnienia określonego w § 2 w/w rozporządzenia, zgodnie z którym, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 roku, m.in. dostawę towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zali...